Τα στατιστικά δεδομένα αποτυπώνονται με στρογγυλοποίηση στην πλησιέστερη κύρια μονάδα, αυτό εξηγεί τυχόν μικρές αποκλίσεις στο σύνολο (100%). Δεδομένου ότι, η αποτύπωση των στοιχείων καλύπτει την χρονική περίοδο Ιανουάριος 2023- Μάρτιος 2023, το παρόν δελτίο δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για περαιτέρω γενίκευση/ή και ανάλυση της κατάστασης της έμφυλης βίας στην Ελλάδα. Σημειώνεται, επίσης, πως στο ενημερωτικό δελτίο δεν αναλύονται τα χαρακτηριστικά των «Τρίτων Προσώπων» που έλαβαν κυρίως χρήσιμη ενημέρωση από τα Συμβουλευτικά Κέντρα του Δικτύου Δομών της ΓΓΔΟΠΙΦ. Αριθμός ωφελούμενων γυναικών στα 44 συμβουλευτικά Κέντρα του Δικτύου Δομών της ΓΓΔΟΠΙΦ.
Πίνακας 1. Αριθμός ωφελούμενων γυναικών στα Συμβουλευτικά Κέντρα ( Ιανουάριος – Μάρτιος 2023)
| Αυτοπροσώπως | Τρίτα Πρόσωπα | Σύνολο |
|---|---|---|
| 1.069 | 165 | 1234 |
Αναφορικά με τις ηλικιακές ομάδες των γυναικών που έλαβαν εξειδικευμένες υπηρεσίες στα Συμβουλευτικά Κέντρα του Δικτύου την περίοδο αναφοράς, το μεγαλύτερο ποσοστό 29% αφορά τις γυναίκες ηλικίας μεταξύ 36-45 ετών, ακολουθούν οι ηλικιακές ομάδες 46-55 και 26-35 ετών με ποσοστό 19% και 18% αντίστοιχα.
Οι γυναίκες έως 25 ετών αποτελούν το 9% των ωφελούμενων, οι γυναίκες άνω των 60 ετών το 8% και οι γυναίκες μεταξύ 56-60 ετών το 6%. Τέλος, το 11% των ωφελούμενων δεν αποκάλυψε τα στοιχεία που αφορούν την ηλικία τους.
Σε σχέση με το εκπαιδευτικό τους επίπεδο των ωφελούμενων γυναικών, κατά την περίοδο αναφοράς, παρατηρούμε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό(23%) είχε ολοκληρώσει την δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ίσο ποσοστό γυναικών (14%) την πανεπιστημιακή ή την μεταλυκειακή εκπαίδευση, το 9% είχε ολοκληρώσει την υποχρεωτική εκπαίδευση, το 7% την τεχνολογική εκπαίδευση και το 6% το δημοτικό. Επιπλέον, ποσοστό 5% αντιστοιχεί σε ωφελούμενες που είχαν ολοκληρώσει μεταπτυχιακές σπουδές και το 1% των γυναικών φαίνεται να δηλώνουν αναλφάβητες. Τέλος, το 20% δεν αποκάλυψε τα στοιχεία αυτά.
Αναφορικά με την οικογενειακή κατάσταση των ωφελούμενων γυναικών, το 42% ήταν έγγαμες, το 20% εκ του συνόλου ήταν ανύπαντρες και το 12% διαζευγμένες. Το 9% των ωφελούμενων γυναικών βρίσκονταν σε διάσταση, 3% ήταν σε κατάσταση συμβίωσης και 3% σε κατάσταση χηρείας. Τέλος, το 9% των ωφελούμενων γυναικών δεν έδωσαν αυτά τα στοιχεία. Επιπλέον, επί του συνόλου των ωφελούμενων γυναικών το 70% δήλωσε ότι έχει παιδί/παιδιά ενώ το 30% δήλωσε ότι δεν έχει παιδιά.
Σχετικά με την κατάσταση απασχόλησης των ωφελούμενων και για τους μήνες αναφοράς, το ποσοστό των γυναικών που ήταν άνεργες (40%) ήταν ίσο με των εργαζόμενων (40%), ποσοστό 5% ήταν γυναίκες σε σύνταξη, ενώ και το 10% των ωφελούμενων δεν αποκάλυψε αυτά τα στοιχεία.
Όσον αφορά τα αιτήματα των ωφελούμενων γυναικών, κατά κύριο λόγο αφορούσαν ψυχολογική στήριξη και νομική στήριξη με ίσο ποσοστό(29%), και έπειτα την παροχή χρήσιμης πληροφόρησης(17%).
Ακολουθούν τα αιτήματα για κοινωνική στήριξη (8%), καθώς και για φιλοξενία η οποία αναζητήθηκε σε ποσοστό 4%. Τέλος, εκ του συνόλου των αιτημάτων το 4% αφορούσε την εργασιακή συμβουλευτική και το 3% την νομική βοήθεια. Τέλος, από τις γυναίκες που αναζήτησαν βοήθεια κατά την περίοδο αναφοράς στα Συμβουλευτικά Κέντρα του Δικτύου Δομών της ΓΓΔΟΠΙΦ, το 78% ανέφερε ότι έχει Ελληνική υπηκοότητα, το 15% ότι είναι γυναίκες πρόσφυγες και μετανάστριες οι οποίες ζουν στην Ελλάδα, ενώ το 7% εκ του συνόλου δεν αποκάλυψε τα στοιχεία αυτά.
Ξενώνες Φιλοξενίας
Οι 19 Ξενώνες Φιλοξενίας ανήκουν στο ολοκληρωμένο Δίκτυο Δομών καταπολέμησης της έμφυλης βίας το οποίο συντονίζει η ΓΓΔΟΠΙΦ. Στους Ξενώνες παρέχεται ασφαλή διαμονή και σίτιση στις γυναίκες θύματα βίας ή/και πολλαπλών διακρίσεων και τα παιδιά τους. Αναλυτικότερα, την περίοδο αναφοράς, στους Ξενώνες του Δικτύου φιλοξενούνταν 239 άτομα: 124 γυναίκες και 115 παιδιά, καλύπτοντας περίπου το 60% της συνολικής χωρητικότητάς των Ξενώνων Φιλοξενίας5.
Εκ του συνόλου των φιλοξενούμενων γυναικών και των παιδιών οι 27 ήταν γυναίκες πρόσφυγες και 23 παιδιά πρόσφυγες. Επιπλέον, στο εξεταζόμενο χρονικό διάστημα έγιναν συνολικά 42 νέες εισαγωγές για φιλοξενία, ενώ συνολικά 52 γυναίκες και παιδιά εκ των φιλοξενουμένων την ίδια περίοδο αποχώρησαν προς δικό τους ασφαλή προορισμό.
5Γενική Γραμματεία Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων. Χωρητικότητα Ξενώνων σε 19 Δομές, περίπου 400 θέσεων ασφαλούς στέγασης για τις γυναίκες θύματα βίας ή/και πολλαπλών διακρίσεων και τα ανήλικα παιδιά τους (κορίτσια έως 18 χρονών και αγόρια έως 12 ετών).
Πίνακας 2: Φιλοξενούμενες Γυναίκες ( Ιανουάριος – Μάρτιος 2023)
| Φιλοξενούμενες Γυναίκες | Βίας | Πολλαπλών Διακρίσεων |
|---|---|---|
| Νέες Είσοδοι - Συνεχιζόμενες- Παλαιές | 99 | 25 |
Εκ των φιλοξενούμενων γυναικών, για τους τρεις μήνες αναφοράς, οι 99 ήταν θύματα έμφυλης βίας (80%) και οι 25 (20%) αντιμετώπιζαν πολλαπλές διακρίσεις6, εκ των οποίων, το 73% έχει παιδιά και το 27% όχι, ενώ εκ του συνόλου των φιλοξενούμενων παιδιών, τα 63(55%) ήταν κορίτσια και τα 52(45%) αγόρια. Οι μητέρες των παιδιών που φιλοξενούνται στους Ξενώνες του Δικτύου Δομών της ΓΓΔΟΠΙΦ έχουν την πλήρη ευθύνη για τη φροντίδα των παιδιών τους και τα στελέχη των Δομών διευκολύνουν/υποστηρίζουν τις μητέρες να εγγράψουν τα παιδιά τους στο σχολείο, να κλείσουν ραντεβού με ιατρικές υπηρεσίες και να γίνουν ανάλογες παραπομπές σε εξειδικευμένα κέντρα για τα παιδιά.
Την περίοδο αναφοράς, 3 στις 4 φιλοξενούμενες ήταν έως 45 ετών. Πιο αναλυτικά, αναφορικά με τις ηλικιακές ομάδες των φιλοξενούμενων γυναικών, ποσοστό 28% εκ του συνόλου ήταν γυναίκες ηλικίας μεταξύ 26-35 ετών, 25% γυναίκες μεταξύ 36-45 ετών, 23% νεαρά κορίτσια έως 25 ετών και 12% μεταξύ 46-55 ετών. Ακολουθούν με αρκετά μικρότερα ποσοστά οι γυναίκες άνω των 60 ετών(7%) και μεταξύ 56-60 ετών(3%), ενώ το 2% εκ του συνόλου των φιλοξενούμενων γυναικών δεν έδωσε αυτά τα στοιχεία.
Πηγή: Τριμηνιαίο Ενημερωτικό Δελτίο 10: Πολιτικές και Δράσεις της ΓΓΔΟΠΙΦ για την Πρόληψη και την Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών Ανάλυση Στατιστικών Στοιχείων του Δικτύου Δομών και της Γραμμής SOS 15900 της ΓΓΔΟΠΙΦ Ιανουάριος-Μάρτιος 2023
Γυναίκες πρόσφυγες, μετανάστριες, γυναίκες ΑμεΑ, τοξικοεξαρτημένες, μακροχρόνια άνεργες, μονογονείς κ.α. Όσον αφορά το επίπεδο εκπαίδευσης το μεγαλύτερο ποσοστό εκ του συνόλου των φιλοξενούμενων γυναικών φαίνεται να έχει ολοκληρώσει την υποχρεωτική εκπαίδευση(23%). Την δευτεροβάθμια εκπαίδευση είχε ολοκληρώσει το 19%, το 13% φαίνεται την πανεπιστημιακή εκπαίδευση, ενώ το ίδιο ποσοστό γυναικών δήλωσε ότι έχει ολοκληρώσει το δημοτικό. Το 9% είχε μεταλυκειακή εκπαίδευσή και ποσοστό 6% των φιλοξενούμενων γυναικών δήλωσαν ότι είναι αναλφάβητές. Το 4% των γυναικών δήλωσε ότι έχει ολοκληρώσει την τεχνολογική εκπαίδευση, ενώ το 12% εκ του συνόλου δεν έδωσε αυτά τα στοιχεία.
Την περίοδο αναφοράς οι φιλοξενούμενες γυναίκες σε συντριπτικό ποσοστό 85% ανέφεραν ότι είναι άνεργες, ενώ μόνο το 10% ανέφερε ότι εργάζεται. Οι φιλοξενούμενες γυναίκες μπορούν να λάβουν εργασιακή συμβουλευτική στους Ξενώνες Φιλοξενίας και τα Συμβουλευτικά Κέντρα του Δικτύου.
Επικρατέστερο είδος βίας και για τους τρεις μήνες αναφοράς στους Ξενώνες Φιλοξενίας ήταν η ενδοοικογενειακή βία με ποσοστό 79% του συνόλου των καταγεγραμμένων μορφών βίας. Ακολουθούν με αρκετά μικρότερα ποσοστά τα περιστατικά βιασμών (5%), και των θυμάτων trafficking (3%).
Τέλος, τα στατιστικά δεδομένα αναδεικνύουν ότι η σχέση των φιλοξενούμενων γυναικών με τον δράστη ήταν κυρίως συζυγική (νυν/πρώην) κατά 44%, καθώς και συντροφική (νυν/πρώην) σε ποσοστό 22%, ενώ το 19% εκ του συνόλου των φιλοξενούμενων γυναικών κατήγγειλαν ότι ο δράστης είναι κάποιο άλλο μέλος της οικογένειας.
Υπηρεσίες διερμηνείας
Την περίοδο αναφοράς υποστηρίχθηκαν συνολικά μέσω της διερμηνείας 15 γυναίκες πρόσφυγες και μετανάστριες (μοναδικές περιπτώσεις). Οι κύριες ομιλούμενες γλώσσες των εξυπηρετούμενων γυναικών ήταν Αλβανικά, Γαλλικά, Λινγκάλα, Ρωσικά, Ουκρανικά, Αμαρικά, Σομαλικά, Γεωργιανά, Κιρμαντζί και Ουρντού.
Αναλυτικά, την περίοδο αναφοράς καταγράφηκαν συνολικά 2.322 κλήσεις, εκ των οποίων οι 1.628 (70%) αφορούσαν «περιστατικά βίας» και οι 384(17%) «χρήσιμη ενημέρωση»8. Από το σύνολο των κλήσεων που καταγράφηκαν από την Γραμμή SOS 15900 και αφορούσαν περιστατικά βίας,1.209 (74%) ήταν γυναίκες ωφελούμενες και 419 (26%) αφορούσαν τρίτα πρόσωπα. Τα τρίτα πρόσωπα που κάλεσαν την Γραμμή 15900 κατά τους τρεις μήνες αναφοράς, ήταν κατά κύριο λόγο φίλοι/ες (26%) και ακολουθούν οι γονείς(15%), γείτονες/ισσες(13%), αδέρφια(11%), άλλα συγγενικά πρόσωπα(10%) , ενώ σε ποσοστό 7% οι κλήσεις προέρχονταν από το τέκνο του ατόμου που υφίσταται την βία αντίστοιχα. Από το σύνολο των κλήσεων που καταγράφηκαν την περίοδο αναφοράς, το 87% (1.051) κάλεσαν για 1η φορά την Γραμμή Υποστήριξης 15900, το 10% κάλεσε για 2η φορά, ενώ το 1% εκ του συνόλου των ωφελούμενων κάλεσαν για 3η και 2% για 4η ή περισσότερες φορές, αντιστοίχως. Οι ωφελούμενες που κάλεσαν για πρώτη φορά στη Γραμμή 15900, είχαν πληροφορηθεί για αυτήν κυρίως από το διαδίκτυο (8%), την τηλεόραση(5%) και από κάποιο άλλο φορέα(4%). Το 2% είχε ενημερωθεί από γνωστό τους πρόσωπο, ενώ μεγάλο ποσοστό της τάξης του 80% δεν αποκάλυψε την συγκεκριμένη πληροφορία κατά την διάρκεια της κλήσης.
Περιοχές από τις οποίες κάλεσαν
Οι περισσότερες κλήσεις από τις ωφελούμενες γυναίκες και για τους τρεις μήνες αναφοράς ήταν από την Αττική σε ποσοστό 38% και την Κεντρική Μακεδονία σε ποσοστό 11%, ενώ οι υπόλοιπες κλήσεις κατανέμονται σχεδόν με ίδια ποσοστά στις υπόλοιπες Περιφέρειες ανά την Ελλάδα. Επιπλέον, το ποσοστό των ωφελούμενων γυναικών που δεν θέλησαν να αποκαλύψουν την περιοχή από την οποία καλούν ήταν 25%. Το ποσοστό των ωφελούμενων γυναικών που κάλεσαν την Γραμμή 15900 και ανέφερε ότι έχει Ελληνική υπηκοότητα και για τους τρεις μήνες αναφοράς ήταν 40%, το 5% των γυναικών ανέφερε ότι είναι μετανάστριες ή γυναίκες πρόσφυγες οι οποίες έλαβαν υποστήριξη με την βοήθεια διερμηνείας. Τέλος, το 55% από τις συνολικές κλήσεις των ωφελούμενων γυναικών δεν έδωσε αυτά τα στοιχεία.
Ηλικιακή ομάδα
Σχετικά με την ηλικιακή ομάδα των ωφελούμενων γυναικών που κάλεσαν την Γραμμή 15900 την περίοδο αναφοράς, το μεγαλύτερο ποσοστό (21%) αφορούσε γυναίκες μεταξύ 40-54 ετών. Ακολουθεί η ηλικιακή ομάδα 25-39 ετών με ποσοστό 19% και 55-64 ετών με ποσοστό 6%. Το 4% του συνόλου των κλήσεων αφορούσε τις γυναίκες άνω των 65 ετών, ενώ η ηλικιακή ομάδα νεαρών κοριτσιών έως 24 ετών αποτέλεσε το 5%. Κατά την διάρκεια της κλήσης το 45% εκ του συνόλου των γυναικών δεν αποκάλυψαν στοιχεία που αφορούν την ηλικία τους.
Αναφορικά με την εργασιακή κατάσταση των ωφελούμενων γυναικών που κάλεσαν την Γραμμή 15900 και τους τρεις μήνες αναφοράς το 26% δήλωσε ότι εργάζεται, το 15% ανέφερε ότι είναι άνεργες και το 7% ανενεργές, ενώ μεγάλο ποσοστό της τάξης του 51% δεν αποκάλυψε αυτά τα στοιχεία κατά την διάρκεια της κλήσης.
Σχετικά με την εκπαιδευτική κατάσταση των ωφελούμενων γυναικών που κάλεσαν την Γραμμή 15900 την περίοδο αναφοράς: ποσοστό 89% δεν έδωσε αυτά τα στοιχεία, το 6% εκ του συνόλου δήλωσε ότι είναι απόφοιτες ΑΕΙ/ΤΕΙ, ενώ ο 2% ανέφερε ότι έχει ολοκληρώσει την ανώτερη δευτεροβάθμια. Από 1% ήταν το ποσοστό εκείνων δήλωσε ότι είναι κάτοχος μεταπτυχιακού ή έχει ολοκληρώσει την πρωτοβάθμια ή κατώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση αντίστοιχα μεταδευτεροβάθμια μη τριτοβάθμια εκπαίδευση.
H ενδοοικογενειακή βία συνεχίζει να αποτελεί το μεγαλύτερο ποσοστό της τάξης του 76% από όλα τα είδη βίας που καταγράφηκαν στην Γραμμή 15900 και τους τρεις μήνες αναφοράς. Ακολουθούν τα περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης με ποσοστό 3% και βιασμών με 1%, ενώ το 6% ανέφερε «Άλλο» είδος βίας.
Πίνακας 3: Μορφές Βίας στο Πλαίσιο Περιστατικών Ενδοοικογενειακής Βίας
| Σχέση με το δράστη | Είδος βίας | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Σωματική | Ψυχολογική | Σεξουαλική | Λεκτική | Οικονομική | Απροσδιόριστο | |
| Σύζυγος | 275 | 394 | 5 | 359 | 59 | 8 |
| Πρώην Σύζυγος | 16 | 38 | 0 | 27 | 3 | 1 |
| Σύντροφος | 90 | 114 | 7 | 101 | 12 | 3 |
| Πρώην Σύντροφος | 29 | 78 | 7 | 49 | 3 | 2 |
| Πατέρας | 25 | 28 | 5 | 22 | 1 | 0 |
| Μητέρα | 9 | 24 | 1 | 21 | 5 | 1 |
| Αδελφός/-ή | 27 | 28 | 2 | 18 | 0 | 1 |
| Τέκνο | 39 | 54 | 1 | 43 | 10 | 0 |
| Άλλο μέλος οικογένειας | 13 | 12 | 2 | 13 | 1 | 2 |
| Τρίτο γνωστό πρόσωπο | 16 | 50 | 31 | 35 | 7 | 1 |
| Άγνωστο πρόσωπο | 1 | 2 | 2 | 1 | 0 | 0 |
| Απροσδιόριστο | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 |
Όπως αποτυπώνονται στον πίνακα 3, οι κύριες μορφές βίας στο πλαίσιο περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας ήταν σε ποσοστό 37% η ψυχολογική βία, με ποσοστό 30% η λεκτική βία, 24% η σωματικής βία, 5% η οικονομική βία, 4% η σεξουαλική βία κυρίως στο πλαίσιο της συντροφικής/συζυγικής βίας αλλά και του οικογενειακού περιβάλλοντος. Επιπλέον, σημαντική αναφορά αποτελούν τα περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης μεταξύ στενών συγγενών, με δράστες τον πατέρα, την μητέρα, την/τον αδελφή/ό καθώς και άλλο μέλος της οικογένειας. Από το σύνολο των γυναικών που κατήγγειλαν ενδοοικογενειακή βία την περίοδο αναφοράς το 48% δήλωσε ότι έχει παιδιά, το 14% ότι δεν έχει και το 38% εκ του συνόλου των γυναικών δεν θέλησε να κάνει αναφορά σε αυτό.
Αναφορικά με τη σχέση με το δράστη την περίοδο αναφοράς για τις ωφελούμενες γυναίκες που κάλεσαν την Γραμμή 15900 και ανέφεραν περιστατικό βίας, ο σύζυγος (νυν και πρώην) ήταν ο δράστης στο 44% των περιπτώσεων. Ακολουθεί με στατιστικά σημαντική διαφορά ο σύντροφος (νυν και πρώην) με ποσοστό 19%. Σε ποσοστό 6% αφορά δράστη κάποιο τρίτο γνωστό πρόσωπο του θύματος με ποσοστό της τάξης του5% αφορά το τέκνο και με ποσοστό 3% τον πατέρα και με 2% την μητέρα αντίστοιχα. Το 3% αφορά τον/την αδερφό/η και με ποσοστό 2% άλλο μέλος της οικογένειας. Το 16% δεν έδωσε αυτά τα στοιχεία κατά την διάρκεια της κλήσης.
Τέλος, τα κύρια αιτήματα των κλήσεων των ωφελούμενων γυναικών και για τους τρεις μήνες αναφοράς ήταν η νομική συμβουλευτική από το εξειδικευμένο προσωπικό της Γραμμής 15900, η οποία αναζητήθηκε σε ποσοστό 36%, ακολουθεί η ψυχοκοινωνική στήριξη με ποσοστό 33%, ενώ σημαντικός αριθμός αντιστοιχεί και σε αιτήματα νομικής βοήθειας και φιλοξενίας των γυναικών και των ανήλικων παιδιών τους.