Τρανς άτομα και δικαίωμα στην αυτοδιάθεση

Κάθε άτομο έχει δικαίωμα στην αυτοδιάθεση, τη σωματική αυτονομία και την ελευθερία έκφρασης του φύλου του. Τα τρανς άτομα δεν ταυτίζονται με το φύλο που τους αποδόθηκε κατά τη γέννα, με αποτέλεσμα να υιοθετούν αλλαγές ως προς τον τρόπο έκφρασης φύλου. Το γεγονός αυτό τα φέρνει συχνά αντιμέτωπα με κοινωνικές και συστημικές διακρίσεις και στερεοτυπικές αντιλήψεις σχετικά με το σώμα, το φύλο, και τη σεξουαλικότητα. Σε κοινωνικό επίπεδο, τα τρανς άτομα έρχονται συχνά αντιμέτωπα με το φαινόμενο της τρανσφοβίας, η οποία μπορεί να έχει τη μορφή φόβου, βίας, θυμού ή δυσφορίας που εκφράζεται εναντίον ατόμων που δεν συμμορφώνονται με την κυρίαρχη έμφυλη κανονικότητα και τις αντίστοιχες προσδοκίες (eige.europa, 2023).

Σημαντικοί όροι

Τρανστζέντερ, τρανς, διεμφυλικό άτομο (trans, transgender) είναι ένας γενικός όρος για τα άτομα, των οποίων η ταυτότητα φύλου ή/και η έκφραση φύλου διαφέρει από το φύλο που τους αποδόθηκε κατά τη γέννησή τους. Σε αντίθεση με την κοινή αντίληψη, κάποια άτομα αυτής της κατηγορίας μπορεί να αισθάνονται σαν να είναι σε λάθος φύλο χωρίς αυτό απαραίτητα να σημαίνει ότι υπάρχει και η επιθυμία για χειρουργικό ή ορμονικό επαναπροσδιορισμό (βλ. Επέμβαση επιβεβαίωσης φύλου). Συμπεριλαμβάνει άτομα που βρίσκονται στο στάδιο της φυλομετάβασης (βλ. Φυλομετάβαση), άτομα που έχουν ολοκληρώσει την φυλομετάβασή τους και άτομα που είτε έχουν, είτε δεν έχουν κάνει επέμβαση επιβεβαίωση φύλου. Τα τρανς άτομα, εξαιτίας της ταυτότητας του φύλου τους, η οποία από το υπόλοιπο περιβάλλον αντιμετωπίζεται ως παράβαση, αντιμετωπίζουν τον αποκλεισμό, τις αρνητικές προκαταλήψεις και την υποτίμηση του σεξουαλικού προσανατολισμού και της ταυτότητας φύλου ως «μη αυθεντικές» (Βλ. και Σις, Σιστζέντερ) (sexualeducation.gr).

Τρανς άνδρας (Trans man)

Τα άτομα των οποίων το φύλο που τους έχει αποδοθεί κατά τη γέννηση είναι θηλυκό (afab – assigned female at birth), αλλά αυτοπροσδιορίζονται και ζουν ως άνδρες. Ενδέχεται να τροποποιούν ή να επιθυμούν να τροποποιήσουν το σώμα τους με ιατρική παρέμβαση ώστε να επιβεβαιώνει την ταυτότητα φύλου τους (sexualeducation.gr)

Τρανς γυναίκα (Trans woman)

Τα άτομα στα οποία έχει αποδοθεί αρσενικό φύλο κατά τη γέννηση αλλά είναι και ζουν ως γυναίκες. Ενδέχεται να τροποποιούν ή να επιθυμούν να τροποποιήσουν το σώμα τους με ιατρική παρέμβαση ώστε να επιβεβαιώνει την ταυτότητα φύλου τους. Μερικά άτομα που πραγματοποίησαν μετάβαση από το ένα φύλο στο άλλο, προτιμούν να αναφέρονται ως άνδρες ή γυναίκες, παρά ως τρανς άνδρες ή τρανς γυναίκες (sexualeducation.gr)

Τρανσέξουαλ (Transexual)

Όρος που αναφέρεται στα τρανς άτομα που προβαίνουν σε διαδικασίες επαναπροσδιορισμού φύλου. Ωστόσο είναι όρος που δεν χρησιμοποιείται πλέον λόγω αρνητικού στιγματισμού. Υπάρχουν τρανς άτομα, συνήθως μεγαλύτερης ηλικίας, που χρησιμοποιούν αυτόν τον όρο. Σημαντικό είναι πάντα να γίνεται σεβαστή η επιθυμία ενός ατόμου να αυτοπροσδιορίζεται όπως θέλει (sexualeducation.gr)

Άτομα μη δυαδικού φύλου (Non Binary)

Άτομα τα οποία δεν αυτοπροσδιορίζονται ως άνδρες ή γυναίκες. Ενδέχεται τα μη δυαδικά άτομα να επιθυμούν να τροποποιήσουν χαρακτηριστικά τους, με αντίστοιχες ιατρικές διαδικασίες όπως οι τρανς άντρες και οι τρανς γυναίκες, με σκοπό την επιβεβαίωση του φύλου τους και τη μείωση της δυσφορίας, εάν υπάρχει. Τα άτομα αυτά μπορεί να αυτοπροσδιορίζονται και ως transmasc / transfem

Παρενδυτικό άτομο (Cross Dresser)

Άτομο το οποίο νιώθει ευτυχισμένο με το βιολογικό του φύλο, αλλά ντύνεται με ρούχα που παραδοσιακά χρησιμοποιούνται από άλλο φύλο, για διαφορετικούς λόγους και σε διάφορες στιγμές.

Άτομα με ρευστό φύλο (Gender Queer/Fluid)

Όροι παρόμοιοι με τον όρο «non binary». Άτομα που βλέπουν τους εαυτούς τους και ως άνδρες και ως γυναίκες ή ως τίποτα από τα δύο.

Ίντερσεξ άτομα (Intersex)

Ίντερσεξ ονομάζονται τα άτομα τα οποία γεννιούνται με σώματα που δεν εμπίπτουν στις κανονιστικές νόρμες των «αρσενικών» και «θηλυκών» σωμάτων. Γεννιούνται με διάφορες φυσικές παραλλαγές στα χαρακτηριστικά φύλου τους (χρωμοσώματα, γονάδες, ορμονικά προφίλ ή εσωτερική /εξωτερική ανατομία) οι οποίες "δεν παραπέμπουν στον κλασικό ιατρικό ορισμό των αρσενικών και των θηλυκών σωμάτων". Βρείτε παραπάνω πληροφορίες στη σελίδα: intersexgreece.

Drag King/Queen

Άτομα που ντύνονται και υποδύονται μία περσόνα με χαρακτηριστικά του αντίθετου φύλου με υπερβολικό τρόπο. Αυτό γίνεται για σκοπούς καλλιτεχνικής επιτέλεσης ή για διασκέδαση.

Δυσφορία φύλου

Όρος ο οποίος χρησιμοποιείται για να περιγράψει την κατάσταση κατά την οποία κάποιο άτομο νιώθει μόνιμα άβολα ή έχει αισθήματα αβεβαιότητας για το φύλο που του έχει αποδοθεί κατά τη γέννηση. Η δυσφορία είναι κοινωνική και σωματική και αποτελεί διαφορετική και προσωπική εμπειρία για κάθε άτομο. Αξίζει να αναφερθεί ότι έχει αφαιρεθεί από τον κατάλογο των ψυχικών νοσημάτων από τον ΠΟΥ.

Ορμονική θεραπεία υποκατάστασης

Η λήψη ορμονών ή και αναστολέων ορμονών αλλάζουν την ορμονική σύσταση του σώματος, ως μέρος της διαδικασίας της μετάβασης, με σκοπό την τροποποίηση των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου.

Επέμβαση επαναπροσδιορισμού ή επιβεβαίωσης φύλου

Χειρουργικές επεμβάσεις στη φυσική εμφάνιση του ατόμου και στις λειτουργίες των υπαρχόντων χαρακτηριστικών φύλου, με σκοπό τον επαναπροσδιορισμό ή την επιβεβαίωση του φύλου ενός ατόμου.

Coming out

Όταν ένα άτομο κοινοποιεί την ταυτότητα φύλου του ή το σεξουαλικό/ερωτικό προσανατολισμό του σε άλλα άτομα. Πολλά ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα θα χρειαστεί να κάνουν coming out σε πολλά άλλα άτομα κατά τη διάρκεια της ζωής τους.

Outing

Όρος που συνχέεται συχνά και λανθασμένα με το coming out. Outing ονομάζεται η πρακτική της αποκάλυψης της σεξουαλικής ταυτότητας ή της ταυτότητας φύλου ενός ατόμου, χωρίς τη θέληση του. Οι ΛΟΑΤΚΙ+ οργανώσεις καταδικάζουν σθεναρά το outing, καθώς τα ίδια τα άτομα θα πρέπει να επιλέξουν πότε και πώς θα πουν τη δική τους ιστορία.

Dead name

O λανθασμένος τρόπος κατά τον οποίο αποκαλείται ένα τρανς άτομο με το όνομα γέννησής του, ενώ έχει αλλάξει το όνομά του ως μέρος της μετάβασης/επιβεβαίωσης του φύλου.

Έκφραση Φύλου

O τρόπος με τον οποίο ένα άτομο παρουσιάζει είτε ιδιωτικά είτε δημόσια τον εαυτό του (οι συμπεριφορές, οι κινήσεις και οι πράξεις που κοινωνικά συνδέονται συνήθως με τους άνδρες και τις γυναίκες).

Ταυτότητα φύλου και σεξουαλικός/ερωτικός προσανατολισμός

Ένα ακόμα κοινό σφάλμα είναι όταν οι άνθρωποι μπερδεύουν την ταυτότητα φύλου με τον σεξουαλικό/ερωτικό προσανατολισμό. Η ταυτότητα φύλου σχετίζεται με το πώς νιώθει μέσα του το κάθε άτομο ότι είναι, ενώ ο σεξουαλικός/ερωτικός προσανατολισμός σχετίζεται με το φύλο από το οποίο ελκύεται.

Misgendering

To misgendering είναι η λανθασμένη απόδοση/αναπαραγωγή φύλου, χρησιμοποιώντας χαρακτηρισμούς ή αντωνυμίες που δεν συμφωνούν με την ταυτότητα του φύλου ενός ατόμου, όπως η χρήση του "αυτός" όταν η προτιμώμενη ταυτότητα του ατόμου είναι γυναίκα ή το "αυτή" όταν το άτομο ταυτίζεται ως μη δυαδικό ή genderqueer. Η λανθασμένη απόδοση/αναπαραγωγή φύλου αποτελεί καθημερινό πρόβλημα για τα τρανς άτομα και μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ψυχική τους υγεία.

Αντωνυμίες (Pronouns)

Είναι απαραίτητο τα άτομα να χρησιμοποιούν τα σωστά ονόματα, τις αντωνυμίες και τις τιμητικές ονομασίες που ένα άτομο επιλέγει να χρησιμοποιήσει για τον εαυτό του όταν επικοινωνεί με άλλα. Η χρήση των σωστών όρων για κάποι@ είναι ένα σημάδι σεβασμού και αναγνώρισης. Κάτω από τα ονόματα μπορεί κάποι@ να δει στα αγγλικά, τις προσωπικές αντωνυμίες με τις οποίες θέλουν τα άτομα να τους απευθύνονται (he/him, she/her, they/them).

Ειδικότερα σε ό,τι αφορά τις αντωνυμίες they/them, λειτουργούν στις αγγλόφωνες χώρες πέρα από το δίπολο "αρσενικό-θηλυκό" (he/him και she/her), επίσης χρησιμοποιούνται και για ένα άτομο άγνωστου φύλου ή όταν αυτοπροσδιορίζεται ως non-binary. Αυτές οι λέξεις δεν ανταποκρίνονται στα Ελληνικά. Μερικά άτομα χρησιμοποιούν το @ ως κατάληξη ή την ουδέτερη κατάληξη πχ ο μαθητής - > το μαθητό, ο εργαζόμενος -> το εργαζόμενο κλπ, έτσι ώστε να έχουν μια συμπεριληπτική κατάληξη σε λέξεις. Μη διστάσετε να ρωτήσετε πώς επιθυμούν άλλα άτομα να τα αποκαλείτε με τη σχετική προσοχή προς τα άτομα των οποίων η εκφραση φύλου είναι ξεκάθαρη, προκειμένου να αποφευχθεί το ενδεχόμενο να κάνετε άθελα σας misgendering.

Τρανσφοβία (Transphobia)

Αναφέρεται σε αρνητικές πολιτισμικές και προσωπικές πεποιθήσεις, γνώμες, στάσεις και συμπεριφορές, που βασίζονται σε προκατάληψη, αποστροφή, φόβο ή/και μίσος για τους τρανς ανθρώπους ή για άτομα με παραλλαγές στην ταυτότητα και έκφραση φύλου. Σήμερα, η τρανσφοβία μπορεί να περιγραφεί ως ένας παράλογος φόβος της μη συμμόρφωσης με τα πρότυπα φύλου ή της υπέρβασης των φύλων, όπως ο φόβος ή η αποστροφή προς τις αρρενωπές γυναίκες, τους θηλυπρεπείς άνδρες, τους κροσντρέσερ, τα ίντερσεξ και τα τρανς άτομα και άλλα άτομα που δε συμμορφώνονται με τα υπάρχοντα στερεότυπα φύλου. Μπορεί να εκδηλωθεί μέσω λεκτικής βίας, διάκρισης, αποκλεισμού, προσβολής, εκφοβισμού, κακοποίησης, ρητορικής μίσους, αλλά και με τρανσφοβικά εγκλήματα μίσους όπως επιθέσεις, ξυλοδαρμούς, ακόμη και φόνους. Τα τρανς άτομα υφίστανται διακρίσεις, συχνά σε μεγαλύτερη κλίμακα από τα ομοφυλόφιλα και τα αμφιφυλόφιλα, ιδίως στον τομέα της απασχόλησης. (Transgender Europe - TGEU, 2011 & sexualeducation.gr).

«Θεσμοποιημένη» και «κοινωνική» τρανσφοβία

Η θεσμοποιημένη τρανσφοβία εκδηλώνεται μέσω νομικών κυρώσεων, παθολογικοποίησης και ανεπαρκών μηχανισμών για την καταπολέμηση της βίας και των διακρίσεων. Η κοινωνική τρανσφοβία εκδηλώνεται με τις μορφές φυσικής και άλλων μορφών βίας, ρητορικής μίσους, διάκρισης, απειλών, περιθωριοποίησης, κοινωνικού αποκλεισμού, εξωτικοποίησης, γελοιοποίησης και προσβολών" (ILGA - Europe, 2014). Παρομοίως, σύμφωνα με την TGEU: "Η τρανσφοβία μπορεί να λάβει διάφορες μορφές όπως άμεση σωματική βία, παρενόχληση, απειλές, ρητορική μίσους και προσβλητικό λόγο, αναπαγωγή διακρίσεων από τα ΜΜΕ και κοινωνικό αποκλεισμό. Περιλαμβάνει επίσης θεσμοθετημένες μορφές διακρίσεων και στιγματισμού του, όπως η μεταχείριση των ανθρώπων ως εγκληματίες ή ψυχικά ασθενείς επειδή απλώς είναι τρανς ή εκφράζουν μια διακύμανση κοινωνικού φύλου" (Transgender Europe - TGEU, 2011). Σύμφωνα με Έκθεση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, οι σωματικές και ψυχολογικές επιθέσεις κατά ΛΟΑΤΚΙ+ανθρώπων: "(…) αποτελούν μια μορφή βίας με βάση το κοινωνικό φύλο, οδηγούμενες από την επιθυμία να τιμωρήσουν εκείνους που θεωρούνται ότι αψηφούν νόρμες του βιολογικού φύλου".Τα ΛΟΑΤΚΙ+άτομα μπορεί να δεχτούν όχι μόνο "αυθόρμητες επιθέσεις" στο δρόμο, αλλά ακόμα και οργανωμένες, όπως για παράδειγμα από νεοναζί, ακραίους εθνικιστές, φονταμενταλιστές και παραστρατιωτικές ομάδες (United Nations General Assembly, 2011).

Eτεροκανονικότητα (heteronormativity)

Σύμφωνα με την ILGA Europe, αφορά σε πολιτισμικές και κοινωνικές αντιλήψεις και πρακτικές κατά τις οποίες οι άνδρες και οι γυναίκες οδηγούνται στο να πιστεύουν ότι η ετεροφυλοφιλία αποτελεί τη μόνη νοητή σεξουαλικότητα. Συνεπάγεται επίσης την τοποθέτηση της ετεροφυλοφιλίας ως τον μόνο τρόπο του να είναι κανείς «φυσιολογικός».

Ετεροσεξισμός (heterosexism)

Είναι η πίστη, ρητή ή σιωπηρή, ότι η ετεροφυλοφιλία είναι ανώτερη (θρησκευτικά, ηθικά, κοινωνικά, συναισθηματικά, συμπεριφορικά ή/και με κάποιον άλλον τρόπο) από άλλες σεξουαλικότητες. Ως ένα θεσμοθετημένο σύστημα καταπίεσης, ο ετεροσεξισμός επηρεάζει αρνητικά τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα καθώς και ορισμένα ετεροφυλόφιλα άτομα που δεν συμμερίζονται τα παραδοσιακά πρότυπα του ανδρισμού και της θηλυκότητας (ILGA - Europe, 2014).

Cis-κανονικότητα (cisnormativity)

Αναφέρεται στις πρακτικές και στους θεσμούς που νομιμοποιούν και παραχωρούν προνόμιο σε εκείνους-ες που αισθάνονται άνετα στο κοινωνικό φύλο που ανήκει στο βιολογικό φύλο που τους είχε αποδοθεί κατά τη γέννηση. Η Cis-κανονικότητα αδικεί συστηματικά και περιθωριοποιεί όλα τα άτομα η ταυτότητα και η έκφραση φύλου των οποίων δεν πληρούν τις κοινωνικές προσδοκίες (ILGA - Europe, 2014)

Θεραπείες μεταστροφής

Ως θεραπεία μεταστροφής (ή επανόρθωσης) ορίζεται οποιαδήποτε παρέμβαση (ψυχοθεραπευτική, ψυχολογική, ιατρική, φαρμακευτική, συμπεριφορική ή πνευματική) που αποσκοπεί στην αλλαγή του σεξουαλικού προσανατολισμού ή της ταυτότητας φύλου ενός ατόμου. Ως υπεύθυνος για τέτοιου είδους παρεμβάσεις μπορεί να οριστεί κάποιος πνευματικός ή θρησκευτικός καθοδηγητής (π.χ. ιερέας, εξομολόγος, κατηχητής), κάποιος επαγγελματίας υγείας (γενικός ιατρός, παιδίατρος, ενδοκρινολόγος κ.α.), κάποιος επαγγελματίας ψυχικής υγείας (ψυχίατρος, ψυχαναλυτής-τρια, ψυχοθεραπευτής-τρια, ψυχολόγος, σύμβουλος ψυχικής υγείας κ.α.). Οι θεραπείες μεταστροφής έχουν χαρακτηριστεί ως βασανιστήρια από τον ΟΗΕ, ενώ διεθνείς φορείς ψυχικής υγείας τις συνδέουν με απόπειρες αυτοκτονίας από το 30% των ατόμων που τις βιώνουν. Το 2018, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε πρόταση απαγόρευσής τους στα κράτη-μέλη της ΕΕ. Το 2022 ψηφίστηκε στην Ελλάδα η απαγόρευση των θεραπειών μεταστροφής για ανήλικα άτομα, αλλά επιτρέπεται για ενήλικα με την «έγγραφη συγκατάθεσή τους», κάτι που βρίσκει αντίθετες τις φεμινιστικές και ΛΟΑΤΚΙ+οργανώσεις, καθώς κρίνουμε ότι δεν μπορεί να υφίσταται συναίνεση στην κακοποίηση ενός ατόμου. Τέλος, ο συγκεκριμένος νόμος απαγορεύει τις πρακτικές μεταστροφής μόνο στους επαγγελματίες Υγείας, γεγονός που αφήνει περιθώριο σε άτομα ή ομάδες με άλλες ιδιότητες να ακολουθούν τέτοιες κακοποιητικές πρακτικές εις βάρος των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων (sexualeducation.gr).

Οδηγός για τρανς άτομα

Τα τρανς άτομα έχουν δικαίωμα να εκφράζουν το φύλο τους και να πραγματοποιούν αλλαγές που τα κάνουν να αισθάνονται καλύτερα με το σώμα και την εμφάνιση τους. Οι αλλαγές αυτές μπορεί να είναι τόσο ιατρικές, όσο και μη ιατρικές. Παρακάτω θα περιγράψουμε ορισμένες πρακτικές φυλομετάβασης, όπως έχουν καταγραφεί από τον μόνο διαθέσιμο οδηγό: “Οδηγός για νέα τρανς άτομα” της οργάνωσης ‘Color Youth’, Παγάνης, Φ. (2019). Οδηγός για νέα τρανς άτομα – Βασικές πληροφορίες για ζητήματα ταυτότητας φύλου. Παγάνης, Φ., Αθήνα: Colour Youth - Κοινότητα LGBTQ Νέων Αθήνας (2019) και όπως μεταφέρθηκαν από τρανς άτομα που συνεισέφεραν στη συγγραφή του οδηγού.

Μη ιατρικές αλλαγές

Trans female to male (FTM) + μη δυαδικά άτομα:

  • Επιλογή ρούχων που θεωρούνται ανδρικά με βάση τα κυρίαρχα κοινωνικά πρότυπα
  • Επιλογή κοντού κουρέματος
  • Χρήση μακιγιάζ για δημιουργία πιο αρρενωπής εικόνας στο πρόσωπο
  • Χρήση προϊόντων για ενίσχυση της τριχοφυίας
  • Βinding: Σύμφωνα με τον οδηγό της Color Youth “To binding είναι μια μέθοδος που βοηθάει στο να φαίνεται το στήθος πιο επίπεδο. Το χρησιμοποιούν αρκετά trans-masc άτομα για να μειώσουν τη δυσφορία και να αισθάνονται πιο άνετα με το σώμα τους, καθώς για πολλά άτομα το πιο επίπεδο στήθος επιβεβαιώνει την ταυτότητα τους και τα βοηθά να αποφεύγουν το misgendering. Για το binding χρειάζεται ένα binder ή και κάποιο sports bra για άτομα με μικρό στήθος και περισσότερη άνεση . Το binder φοριέται στο πάνω μέρος του σώματος, μέσα από τα ρούχα, σαν φανελάκι, και μπορεί να καλύπτει το κομμάτι από τους ώμους μέχρι κάτω από το στήθος ή και την κοιλιά”. Δεν πρέπει να φοριέται στον ύπνο και για πάνω από 8 ώρες ημερησίως. Επίσης δεν συστήνεται για άθληση, αλλά υπάρχουν ειδικά binders για αθλητική δραστηριότητα. Το binder δεν συστήνεται σε άτομα με αναπνευστικά προβλήματα. Εναλλακτικά χρησιμοποιείται trans tape/αθλητικό tape: ελαστικές αδιάβροχες ταινίες, που κολλάνε πάνω στο σώμα, τραβώντας το στήθος προς το πλaινό μέρος του κορμού και δημιουργούν μια πιο αρρενωπή εμφάνιση στο στήθος. Το tape αποτελεί πιο άνετη και ευέλικτη επιλογή για άτομα που αθλούνται και έχει το πλεονέκτημα ότι φοριέται όλη την μέρα. Ωστόσο είναι πιο ακριβό, καθώς πρέπει να ανανεώνεται κάθε 2-5 μέρες. Χρειάζεται προσοχή στην αφαίρεση ώστε να μη δημιουργηθούν δερματικοί ερεθισμοί, και στην κάλυψη της θηλής με επιθέματα κατά την τοποθέτηση. Η διαφορά του trans tape με το αθλητικό/κινησιολογικό tape είναι μικρή, αλλά συνήθως το trans tape είναι πιο φιλικό προς το δέρμα, γιατί είναι ειδικό για την ευαίσθητη περιοχή του στήθους. Χρήση packer: Σύμφωνα με τον οδηγό της Color Youth για νέα τρανς άτομα, “Το packer είναι αντικείμενο που φοριέται μέσα από το εσώρουχο σου και δίνει την εικόνα πέους. Για κάποια άτομα το να χρησιμοποιούν packer είναι πολύ σημαντικό και τα βοηθά να αισθάνονται πιο καλά με το σώμα τους. Κάποια packers μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για σεξ (Color Youth, 2019).

Trans male to female (MTF) + μη δυαδικά άτομα:

  • Επιλογή ρούχων που θεωρούνται «γυναικεία» με βάση τα κυρίαρχα κοινωνικά πρότυπα
  • Μακριά μαλλιά
  • Χρήση μακιγιάζ
  • Αποτρίχωση λέιζερ
  • Ασκήσεις φωνητικής
  • Τucking: “Το tucking είναι μια μέθοδος, «δίπλωσης» των γεννητικών οργάνων, που χρησιμοποιείται από trans-fem άτομα, ώστε να μην δημιουργείται εμφανές φούσκωμα μέσα από τα ρούχα. Περιλαμβάνει συνήθως την μετακίνηση του πέους και του όσχεου προς τον πρωκτό, και των όρχεων στους βουβωνικούς πόρους, στους οποίους βρίσκονταν πριν τη γέννηση ”(Color Youth, 2019).
  • Padding: “Padding είναι η χρήση επιθεμάτων και βοηθημάτων, κυρίως στην περιοχή του στήθους ή των γοφών, που χρησιμοποιείται κυρίως από trans-fem άτομα με στόχο το σχήμα του σώματος να φαίνεται πιο «γυναικείο». Μία από τις συχνότερες περιοχές στις οποίες πολλά trans-fem άτομα αποφασίζουν να κάνουν padding, είναι το στήθος. Ως pads μπορούν να χρησιμοποιηθούν ενισχυμένα σουτιέν που έχουν padding από μόνα τους, επιθέματα σιλικόνης που υπάρχουν στο εμπόριο ή άλλες χειροποίητες εναλλακτικές. Το κόστος των pads σιλικόνης έχει ένα τεράστιο εύρος ανάλογα με το πόσο ρεαλιστικές λεπτομέρειες έχουν αλλά και την ποιότητά τους (Color Youth, 2019).

Ιατρική φυλομετάβαση

Η ιατρική φυλομετάβαση περιλαμβάνει επεμβάσεις που προκαλούν αλλαγή των σωματικών χαρακτηριστικών, ώστε να είναι σε μεγαλύτερη συμφωνία με το φύλο κάθε ατόμου. Αυτές μπορούν να περιλαμβάνουν ορμονοθεραπεία ή/και χειρουργικές επεμβάσεις. Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους ένα άτομο μπορεί να επιθυμεί να προχωρήσει σε ιατρικές παρεμβάσεις. Για κάποια άτομα βασικός στόχος είναι το να μειώσουν το αίσθημα δυσφορίας που έχουν για συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του σώματός τους, ενώ άλλα μπορεί να ενδιαφέρονται περισσότερο να επικοινωνήσουν καλύτερα στον περίγυρό τους το κοινωνικό τους φύλο. Όλοι οι λόγοι για τους οποίους μπορεί κάποιο να επιλέξει να κάνει παρεμβάσεις στο σώμα του είναι εξίσου σημαντικοί (...). Το να έχει ή να θέλει να προχωρήσει κάποιο άτομο σε ιατρικό τρανζίσιον δεν αποτελεί προϋπόθεση για να είναι τρανς. Τα άτομα που δεν θέλουν να κάνουν παρεμβάσεις στο σώμα τους δεν είναι λιγότερο τρανς ούτε σημαίνει πως το φύλο τους δεν είναι αυτό που αισθάνονται. Επιπλέον, το ιατρικό τρανζίσιον δεν έχει κάποια σαφή «γραμμή τερματισμού», κοινή για όλα τα άτομα. Μέσα από τις διαφορετικές διαδικασίες κάθε άτομο έχει τη δυνατότητα να επιλέξει εκείνη ή εκείνες που έχει ανάγκη για να αισθάνεται καλά με το σώμα του (Color Youth, 2019).

Βασικά βήματα φυλομετάβασης

Για να ξεκινήσει ένα άτομο ορμονοθεραπεία, χρειάζεται παραπεμπτικό είτε από ιδιώτη ψυχίατρο, είτε από ψυχίατρο δημόσιου νοσοκομείου. Έπειτα, αφού λάβει γνωμάτευση από ψυχίατρο, το άτομο χρειάζεται να απευθυνθεί σε ιδιώτη ενδοκρινολόγο. Στο DSM 5 TR υπάρχει ο όρος δυσφορία φύλου, ο οποίος έχει αντικαταστήσει τον όρο τρανς κατάστασης ως διαταραχή, όπως χαρακτηρίζονταν στο παρελθόν. Σύμφωνα με τις οδηγίες του ΠΟΥ, από το 2019 και μετά η τρανς κατάσταση δεν θεωρείται παθολογική. Ωστόσο, στην Ελλάδα, η δυσφορία φύλου αναγράφεται στα ιατρικά έγγραφα (EΟΠΠΥ, συνταγογραφήσεις κλπ) ως ‘Διαταραχή Ταυτότητας Φύλου’ – κωδικός F-64 μέχρι και σήμερα. Ο χαρακτηρισμός αυτός συντηρεί τη δυνατότητα των ενδοκρινολόγων να ζητάνε διάγνωση, προκειμένου να παράσχουν ορμονοθεραπεία.

Για τις χειρουργικές επεμβάσεις είναι επίσης απαραίτητο το παραπεμπτικό από ψυχίατρο. Για τις χειρουργικές επεμβάσεις απαιτείται ένα χρονικό διάστημα παρακολούθησης και υποχρεωτικής συμβουλευτικής, το οποίο απαιτείται για να χορηγηθεί παραπεμπτικό. Το χρονικό διάστημα καθορίζεται από το εγχειρίδιο «Standards of Care for the Health of Transsexual, Transgender, and Gender Nonconforming People» που εκδίδει ο Παγκόσμια Επαγγελματική Ένωση για την Τρανς Υγεία (WPATH). Ο ελάχιστος χρόνος αναμονής για την παραπομπή σε ορμονοθεραπεία κυμαίνεται και εξαρτάται από την εκτίμηση του εκάστοτε γιατρού και διαφέρει για κάθε άτομο. Για την χορήγηση του παραπεμπτικού προϋπόθεση αποτελεί ένα χρονικό διάστημα «διαβίωσης στο επιθυμητό κοινωνικό φύλο», το οποίο απαιτεί το να έχεις κάνει coming out τουλάχιστον στον στενό φιλικό/συγγενικό κύκλο σου.

Για την πραγματοποίηση της ορμονοθεραπείας θα χρειαστεί να επιλέξεις αν θα απευθυνθείς σε κάποιο δημόσιο νοσοκομείο ή σε ιδιώτη ενδοκρινολόγο. Τόσο το δημόσιο όσο και το ιδιωτικό σύστημα υγείας έχουν το καθένα τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του. Στα θετικά του δημοσίου περιλαμβάνεται το σχεδόν ελάχιστο κόστος, καθώς εάν το τρανς άτομο είναι ασφαλισμένο, δικαιούται δωρεάν συνταγογράφηση των ορμονών, των αναστολέων ορμονών και των εξετάσεων, τόσο πριν την έναρξη της θεραπείας, όσο και κατά τις επαναλήψεις αυτών (κάθε τρίμηνο). Από την άλλη, τα δημόσια νοσοκομεία στα οποία μπορεί να απευθυνθεί ένα τρανς άτομο για ορμονοθεραπεία δεν είναι πολλά, με αποτέλεσμα αφενός να υπάρχουν περιορισμένες εναλλακτικές, ειδικά για όσα άτομα δε ζουν σε μεγάλες πόλεις, και αφετέρου η αναμονή για ραντεβού να είναι σχετικά μεγάλη και η διάρκεια του κάθε ραντεβού μικρή. Παράλληλα, στις δυσκολίες εξυπηρέτησης από δημόσιο νοσοκομείο συγκαταλέγεται η σπάνια πρόσβαση στο ιατρικό προσωπικό για πιθανές ερωτήσεις. Όσον αφορά το ιδιωτικό σύστημα, έχει το πλεονέκτημα ότι ο χρόνος αναμονής είναι μικρότερος και υπάρχει μεγαλύτερη ευελιξία στα ραντεβού. Στα μειονεκτήματά του ιδιωτικού συστήματος συγκαταλέγεται το κόστος των ραντεβού, ενώ αν ο/η επαγγελματίας δεν είναι συμβεβλημένος με τον ΕΟΠΥΥ, το άτομο θα πρέπει να καλύπτει ολόκληρο το κόστος τόσο των εξετάσεων όσο και των ορμονών.

Όσα άτομα βρίσκονται στην Αθήνα και θέλουν να ξεκινήσουν ιατρικό τρανζίσιον μπορούν να απευθυνθούν στα εξωτερικά ιατρεία του Ψ.Ν.Α «Δαφνί» για ψυχιατρική παρακολούθηση και στο ενδοκρινολογικό τμήμα του «Έλενα Βενιζέλου» για ορμονοθεραπεία. Στα περισσότερα δημόσια νοσοκομεία είναι υποχρεωτικό το άνοιγμα καρτέλας με το όνομα και τα στοιχεία της ταυτότητας. Το προσωπικό της γραμματείας στις περισσότερες περιπτώσεις - τουλάχιστον στις δομές της Αθήνας - δεν έχει κάποια ειδική εκπαίδευση. Συνήθως αντιδρά με επαγγελματισμό ή, σπανιότερα, με κάποια αμηχανία και χρήση των στοιχείων της ταυτότητας στον προφορικό λόγο. Αν θες να ρωτήσεις οτιδήποτε παραπάνω σχετικά με το πώς να ξεκινήσεις τη διαδικασία του τρανζίσιον μπορείς να έρθεις σε επικοινωνία με το Transcending Youth της Color Youth.

Ορμονοθεραπεία

Οι ορμόνες του φύλου επηρεάζουν την ανάπτυξη των ορισμένων χαρακτηριστικών και αφορούν στις παρακάτω κατηγορίες ορμονών φύλου:

  • Ανδρογόνα: τεστοστερόνη, δεϋδροεπιανδροστερόνη, διυδροτεστοστερόνη
  • Οιστρογόνα: οιστραδιόλη

Βασικές προϋποθέσεις για την έναρξη της ορμονικής θεραπείας είναι:

  • Να είναι το άτομο άνω των 18 ετών. Οι επεμβάσεις φυλομετάβασης μπορούν να γίνουν και σε άτομα κάτω των 18, ωστόσο χρειάζεται συγκατάθεση και των δύο κηδεμόνων, προκειμένου να προχωρήσει η διαδικασία.
  • Να γνωρίζει τι προσφέρει η θεραπεία με ορμόνες καθώς και τις πιθανές επιπλοκές ή προβλήματα που μπορούν να δημιουργήσουν
  • Μέσα από την ορμονοθεραπεία μειώνονται τα επίπεδα των κυρίαρχων ορμονών που παράγει το σώμα και αυξάνονται τα επίπεδα των αντίστοιχων μη κυρίαρχων, με στόχο την αλλαγή των δευτερευόντων χαρακτηριστικών του φύλου, ώστε να είναι σε μεγαλύτερη συμφωνία με το πώς το άτομο βιώνει το φύλο του.

Δεν υπάρχουν εξειδικευμένες ορμόνες για τρανς άτομα, οι συνταγογραφήσεις γίνονται σε εξατομικευμένη βάση.

Ορμονοθεραπεία για trans-fem άτομα

Περιλαμβάνει οιστρογόνα, και αντιανδρογόνα. Tα αντιανδρογόνα - αλλιώς ανταγωνιστές ανδρογόνων ή αναστολείς τεστοστερόνης χρησιμοποιούνται για την παρεμπόδιση της δράσης των ανδρογόνων.

Η οδηγία που ακολουθείται γενικά είναι παρακολούθηση από ενδοκρινολόγο και εξετάσεις κάθε 3 μήνες.

Ο χρόνος λήψης είναι εφ όρου ζωής (με εξαίρεση τα αντιανδρογόνα, που διακόπτονται μετά από ορχεοκτομή η bottom surgery). Διακοπή γίνεται μόνο για άτομο που επιθυμεί detransition ή αν υπάρχει πολύ σοβαρός λόγος υγείας.

Κάποιες αλλαγές είναι μη αναστρέψιμες ενώ κάποιες είναι αναστρέψιμες, επομένως αυτό επηρεάζει την επιλογή ενός τρανς ατόμου να σταματήσει ορμονοληψία / να αλλάξει την δοσολογία κλπ. Το ποιες αλλαγές είναι αναστρέψιμες και ποιες όχι δεν έχει να κάνει με τη δοσολογία ή τα σκευάσματα. Είναι σημαντικό τα άτομα να γνωρίζουν από την αρχή της διαδικασίας ποιες είναι αναστρέψιμες αλλαγές και ποιες όχι.

Σημαντική πληροφορία που αφορά μη αναστρέψιμη αλλαγή είναι ότι οι τρανς γυναίκες είναι εξαιρετικά δύσκολο έως αδύνατο να κάνουμε παιδιά ακόμα και αν σταματήσουμε τη λήψη αντιανδρογόνων.

Ορμονοθεραπεία για trans-masc άτομα

Περιλαμβανει τη λήψη τεστοστερόνης και, σε λίγες σχετικά περιπτώσεις, αναστολέων οιστρογόνων. Η δοσολογία, ο χρόνος λήψης των ορμονών και άλλα στοιχεία της διαδικασίας επιλέγονται αναλόγως με τις ανάγκες του ατόμου, την υγεία του και τις συμβουλές του ενδοκρινολόγου.

Ορμονοθεραπεία για μη δυαδικά άτομα

Τα μη δυαδικά άτομα μπορούν επίσης να κάνουν ορμονοθεραπεία, ωστόσο οι περισσότεροι γιατροί δεν είναι εκπαιδευμένοι και ενημερωμένοι για τις επιλογές τους. Κάποια άτομα ακολουθούν τη διαδικασία ‘microdosing’ ορμονών, δηλαδή χορήγηση σχετικά μικρής δόσης της ορμόνης, με σκοπό να πετύχουν μια ανδρόγυνη εμφάνιση.

Χειρουργικές επεμβάσεις

Ο όρος «επέμβαση επιβεβαίωσης φύλου» αναφέρεται σε ένα σύνολο χειρουργικών διαδικασιών που χρησιμοποιούνται για να αλλάξουν σωματικά χαρακτηριστικά, τα οποία δεν αλλάζουν -τουλάχιστον όχι τελείως- με την ορμονοθεραπεία ή με άλλες μη ιατρικές παρεμβάσεις. Αποτελεί συχνή παρανόηση πως οι επεμβάσεις επιβεβαίωση (ή επαναπροσδιορισμού όπως λεγόταν στο παρελθόν, όρος που μπορεί λανθασμένα να συναντήσετε ακόμα και σήμερα) φύλου αφορούν μόνο επεμβάσεις στα αναπαραγωγικά όργανα. Στην πραγματικότητα μπορεί να αφορούν και άλλα μέρη του σώματος όπως το στήθος ή το πρόσωπο. Μια ακόμη παρανόηση σχετικά με τις επεμβάσεις αυτές είναι πως υπάρχει μια μοναδική, ενιαία διαδικασία για τα trans-masc άτομα και αντίστοιχα μια ενιαία για τα trans-fem άτομα. Όπως θα δεις στη συνέχεια όμως, υπάρχει μια σειρά από διαδικασίες από τις οποίες ένα άτομο μπορεί να επιλέξει ποιες θέλει να πραγματοποιήσει ανάλογα με τους στόχους του και το πώς θέλει να μοιάζει το σώμα ή/και το πρόσωπό του. Κάποιες από αυτές τις διαδικασίες μπορούν να συνδυαστούν στην ίδια επέμβαση ενώ άλλες πρέπει να γίνουν ξεχωριστά, σε μεταγενέστερο στάδιο.

Επιλογές για trans-masc άτομα

Επέμβαση στο στήθος (Top surgery)

Μια από τις διαθέσιμες επεμβάσεις για trans-masc άτομα, είναι η επέμβαση στο στήθος. Στόχος αυτής της επέμβασης είναι η μείωση του στήθους ώστε να φαίνεται πιο επίπεδο και περιλαμβάνει δύο διαφορετικές διαδικασίες: τη μειωτική στήθους και την ανακατασκευή στήθους. Εάν ο στόχος σου είναι ένα πιο μικρό, αλλά όχι τελείως επίπεδο στήθος μπορεις να επιλέξεις τη μειωτική στήθους.

Σε αυτή την διαδικασία αφαιρείται ένα μέρος του ιστού και του δέρματος από το στήθος και προσαρμόζεται κατάλληλα το μέγεθος και η θέση της θηλαίας άλω (η πιο σκουρόχρωμη περιοχή γύρω από τη ρώγα). Η πραγματοποίηση μειωτικής στήθους μπορεί να περιορίσει τις επιλογές σου σε περίπτωση που θελήσεις στο μέλλον να κάνεις και ανακατασκευή. Σε αυτή την περίπτωση συζήτησε το πρώτα με τον/την χειρουργό σου. Στόχος της ανακατασκευής στήθους είναι να μειώσει το στήθος αλλά και να δημιουργήσει την τυπική εμφάνιση του στήθους ενός cis άντρα. Η διαδικασία που ακολουθείται περιλαμβάνει την αφαίρεση ιστού και του δέρματος από το στήθος και την κατάλληλη προσαρμογή του μεγέθους και της θέσης της θηλαίας άλω. Αναλόγως το μέγεθος του στήθους, την ελαστικότητα του δέρματος, καθώς και άλλους παράγοντες, οι χειρουργοί ακολουθούν διαφορετικές τεχνικές, όπως η διπλή τομή (double incision) και η περιθηλαία (periareolar). H πρώτη περιλαμβάνει την πραγματοποίηση δύο τομών κάτω από στήθος. Στη δεύτερη η αφαίρεση του ιστού γίνεται μέσω τομής περιμετρικά της θηλαίας άλω.

Η ορμονοθεραπεία μπορεί να μεταβάλλει –σε ένα βαθμό- την εμφάνιση του στήθους, κυρίως λόγω τη ανακατανομής του λίπους και της αύξησης της μυϊκής μάζας. Ωστόσο η ορμονοθεραπεία δεν αποτελεί προϋπόθεση για την πραγματοποίηση της επέμβασης στο στήθος, επομένως αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί σε οποιοδήποτε στάδιο του τρανζίσιον. Πριν αποφασίσεις ποια τεχνική θα πραγματοποιήσεις είναι σημαντικό να έχεις μια ξεκάθαρη εικόνα για το ποιο είναι το αποτέλεσμα που θες και πόση σημασία έχουν για σένα η εμφάνιση και η διατήρηση της αίσθησης. Συζήτησε αναλυτικά με τον/την χειρουργό σου ποιοι είναι οι στόχοι σου για να σου προτείνει την καλύτερη δυνατή τεχνική. Για να έχεις μια καλύτερη εικόνα του πως θα μοιάζει το στήθος σου μετά από την επέμβαση μπορείς να ψάξεις φωτογραφίες άλλων ατόμων που έχουν κάνει την επέμβαση με την ίδια τεχνική. Οι χειρουργοί έχουν φωτογραφίες από προηγούμενους ασθενείς τους, ενώ μπορείς να βρεις πολλές φωτογραφίες ατόμων και στο ίντερνετ. Κοιτάζοντας τα αποτελέσματα των ατόμων θα δεις ότι διαφέρουν αρκετά το ένα από το άλλο, καθώς το πώς θα μοιάζει το στήθος επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες (π.χ μέγεθος, ποιότητα του δέρματος, κλπ). Για να έχεις μια πιο καλή εικόνα του πως θα μπορούσε να μοιάζει το στήθος σου μετά την επέμβαση προσπάθησε να βρεις φωτογραφίες ατόμων που να είναι κοντά στο σωματότυπο και την ηλικία σου.

Επεμβάσεις στα αναπαραγωγικά όργανα (Bottom surgery)

Οι επεμβάσεις στα αναπαραγωγικά όργανα (Bottom surgery) για trans-masc άτομα περιλαμβάνουν:

  • Τη δημιουργία πέους
  • Την αφαίρεση ή το κλείσιμο του κόλπου
  • Τη δημιουργία όσχεου
  • Την αφαίρεση της μήτρας, των σαλπίγγων και των ωοθηκών
  • Η μαστεκτομή γενικά δεν καλύπτεται από το δημόσιο για τρανς άτομα. Για το κόστος θα ενημερωθείτε από τ@ εκάστοτε γιατρό καθώς ποικίλει.

Δημιουργία πέους

Υπάρχουν δύο διαφορετικές διαδικασίες για τη δημιουργία πέους: η μεταιδοιοπλαστική (metoidioplasty) και η φαλλοπλαστική (phalloplasty). Η μεταιδοιοπλαστική είναι μια λιγότερο περίπλοκη και παρεμβατική διαδικασία. Περιλαμβάνει την «απελευθέρωση» της μεγεθυμένης από την ορμονοθεραπεία κλειτορίδας. Το τελικο μέγεθος του πέους διαφέρει από άτομο σε άτομο, συνήθως όμως κυμαίνεται στα 3 με 8 εκατοστά, και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να μην είναι εύκολο να χρησιμοποιηθεί για διεισδυτικό σεξ. Επειδή η παρέμβαση είναι ελάχιστη, η σεξουαλική αίσθηση διατηρείται σχεδόν ίδια με πριν την επέμβαση και είναι δυνατή η επίτευξη αυθόρμητης στύσης. Η φαλλοπλαστικη είναι μια πιο σύνθετη διαδικασία. Περιλαμβάνει τη χρήση ιστού από άλλα σημεία του σώματος (όπως η πλάτη, τον πήχη ή το μηρό) για τη δημιουργία πέους. Το πέος που δημιουργείται είναι σε μεγεθος αντίστοιχο με ενός ενήλικα cis αντρα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για διεισδυτικό σεξ. Επειδή δεν περιλαμβάνει στυτικό ιστό δεν είναι δυνατό να έχεις αυθόρμητα στύση, για αυτό χρησιμοποιούνται στυτικοί μηχανισμοί που επιτρέπουν στο πέος να γίνει αρκετά σκληρό για διείσδυση. Αυτοί μπορεί να είναι υδραυλικοί, όπου με τη χρήση μιας αντλίας μεταφέρεται υγρό από ένα ρεζερβουάρ σε ένα κύλινδρο μέσα στο πέος, ή μπορει να είναι μια εύκαμπτη ράβδος τοποθετημένη μέσα στο πεος. Η επιμήκυνση της ουρήθρας είναι απαραίτητη κατά τη φαλλοπλαστική αλλά όχι κατά την μεταιδοιοπλαστική. Το ποια από τις δύο τεχνικές θα επιλέξεις εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως τους στόχους σου, τις πιθανές επιπλοκές αλλά και το κόστος. Η φαλλοπλαστική μπορεί να πραγματοποιηθεί και αφού έχει προηγηθεί μεταιδοιοπλαστική.

Αφαίρεση ή κλείσιμο του κόλπου

Η πρώτη περιλαμβάνει την αφαίρεση ολόκληρου του κόλπου (συνήθως μαζί με την αφαίρεση της μήτρας και του τραχήλου), ενώ η δεύτερη περιλαμβάνει μόνο το κλείσιμο του κόλπου. Η αφαίρεση ή το κλείσιμο του κόλπου είναι απαραίτητα στην φαλλοπλαστική αλλά όχι στην μεταιδοιοπλαστική.

Οσχεοπλαστική

Η οσχεοπλαστική (scrotoplasty) περιλαμβάνει την χρήση των μεγάλων χειλέων για τη δημιουργία όσχεου. Απαραίτητο είναι να έχει προηγηθεί αφαίρεση ή κλείσιμο του κόλπου. Σε επόμενο στάδιο μπορούν να τοποθετηθούν μέσα εμφυτεύματα σιλικόνης. Στην αρχή το δέρμα μπορεί να είναι αρκετά σφιχτό, με την πάροδο του χρόνου όμως το βάρος από τα εμφυτεύματα το βοηθάει να τεντωθεί, δημιουργώντας μια πιο «φυσική» εμφάνιση.

Υστερεκτομή & Αφαίρεση ωοθηκών

Η υστερεκτομή περιλαμβάνει την αφαίρεση της μήτρας, συμπεριλαμβανομένου του ενδομητρίου. Η ολική υστερεκτομή περιλαμβάνει και την αφαίρεση του τραχήλου. Η αφαίρεση των ωοθηκών και των σαλπίγγων και από τις δύο πλευρές μπορεί να γίνει μαζί με την υστερεκτομή. Οι λόγοι για τους οποίους ένα άτομο μπορεί να θέλει να κάνει αφαίρεση μήτρας ή/και ωοθηκών είναι πολλοί. Για ορισμένα άτομα τα συγκεκριμένα όργανα –παρότι μη εμφανή- αποτελούν πηγή δυσφορίας. Ακόμη αποτελεί μια επιλογή για άτομα τα οποία θέλουν να σταματήσουν να έχουν περίοδο αλλά δεν θέλουν ή μπορούν να πάρουν τεστοστερόνη. Τέλος, είναι ένας τρόπος πρόληψης της ανάπτυξης καρκίνου, ειδικά για όσα άτομα θέλουν να αποφύγουν -λόγω δυσφορίας ή φόβου διακριτικής αντιμετώπισης από επαγγελματίες υγείας- να κάνουν προληπτικές εξετάσεις. Και οι δύο επεμβάσεις μπορούν να πραγματοποιηθούν λαπαροσκοπικά, με την δημιουργία δηλαδή μικρών οπών στην περιοχή της κοιλιάς. Η μήτρα αφαιρείται μέσω μιας τομής στον κόλπο ή κατά μήκος των κοιλιακών μυών. Η υστερεκτομή συνήθως προτείνεται από τους περισσότερους ενδοκρινολόγους σε άτομα που κάνουν 4-5 χρόνια λήψης τεστοστερόνης και δεν έχουν πλέον έμμηνο ρήση, για λόγους υγείας. Το ποια από τις δύο μεθόδους είναι πιο κατάλληλη για σένα είναι κάτι που θα πρέπει να συζητήσεις με τον/την χειρουργό σου.

Προσθετική στήθους (top surgery)

Τα οιστρογόνα έχουν ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη του στήθους και των θηλών, ωστόσο το έως ποιο σημείο θα αναπτυχθεί διαφέρει από άτομο σε άτομο. Για άτομα που θέλουν ένα μεγαλύτερο στήθος υπάρχει η επιλογή της προσθετικής στήθους, κατά την οποία τοποθετούνται εμφυτεύματα μέσω τομών, κάτω από το στήθος, κοντά στη μασχάλη ή γύρω από τη θηλή. Βρες κάποιο-α χειρουργό που να έχει εμπειρία με trans-fem άτομα και να γνωρίζει αν και με ποιον τρόπο μπορεί να πετύχει το αποτέλεσμα που θέλεις. Η ορμονοθεραπεία επηρεάζει το σχήμα και το μέγεθος του στήθους. Οι αλλαγές αυτές, παρότι ξεκινούν άμεσα με τη λήψη οιστρογόνων, είναι σταδιακές και μπορεί να χρειαστούν δύο ή παραπάνω χρόνια για να ολοκληρωθούν. Εάν κάνεις ή σκοπεύεις να ξεκινήσεις ορμονοθεραπεία, το ιδανικό είναι να περιμένεις τουλάχιστον 18 μήνες πριν κάνεις προσθετική. Εάν όμως δε θέλεις ή δεν μπορείς να κάνεις ορμονοθεραπεία μπορείς ακόμη να κάνεις προσθετική. Θα πρέπει σε αυτή την περίπτωση να δεις με τον/την χειρουργό σου τι μέγεθος εμφυτευμάτων θα χρησιμοποιήσεις ώστε το τελικό αποτέλεσμα να είναι ικανοποιητικό για σένα.

Ορχεκτομή (Orchiectomy)

Περιλαμβάνει την αφαίρεση των όρχεων, αλλά το όσχεο συνήθως διατηρείται για να χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία χειλέων και μέρους των τοιχωμάτων του κόλπου. Μπορεί να πραγματοποιηθεί μαζί με την κολποπλαστική ή σε προηγούμενο στάδιο με στόχο τη μείωση της δόσης των οιστρογόνων. Παρότι το δέρμα του οσχέου δεν αφαιρείται, υπάρχει η πιθανότητα συρρίκνωσης και για αυτό ορισμένοι χειρουργοί δεν συστήνουν το να γίνεται ξεχωριστά από την κολποπλαστική.

Κολποπλαστική (Colpoplasty)

Περιλαμβάνει διάφορες διαδικασίες, οι οποίες συνήθως πραγματοποιούνται σε ένα στάδιο. Οι κύριοι στόχοι είναι: Η δημιουργία κλειτορίδας, χειλέων, και ανοίγματος του κόλπου που να έχουν «φυσική» εμφάνιση και να διατηρούν καλή απτική και σεξουαλική αίσθηση.

Η δημιουργία κόλπου που θα διατηρεί το σχήμα του, θα ανταποκρίνεται στην αφή, θα έχει το απαραίτητο βάθος και πλάτος για διεισδυτική σεξουαλική επαφή και θα έχει ελαστικό και άτριχο τοίχωμα.

Η κατάλληλη διαμόρφωση της ουρήθρας

Για την δημιουργία του κόλπου χρησιμοποιείται συνήθως η τεχνική της “αναστροφής” πέους, όπου το δέρμα του πέους αναστρέφεται για να σχηματίσει τα εσωτερικά τοιχώματα του κόλπου. Σε ορισμένες περιπτώσεις όπου μπορεί να χρειαστεί περισσότερο δέρμα για να αυξηθεί το μήκος ή το πλάτος του κόλπου, χρησιμοποιείται δέρμα από άλλα σημεία (πχ. από το όσχεο ή από το κόλον). Ένα μικρό μέρος από τη βάλανο του πέους χρησιμοποιείται για τη δημιουργία της κλειτορίδας.

Ο στυτικός ιστός αφαιρείται ώστε να μην υπάρχει κίνδυνος η είσοδος του κόλπου και η κλειτορίδα να πρηστούν υπερβολικά όταν υπάρχει διέγερση. Η ουρήθρα μικραίνει και αλλάζει η θέση της. Ο προστάτης δεν αφαιρείται και η αισθητικότητα που συμμετέχει και στη σεξουαλική ευχαρίστηση διατηρείται. Τα μικρά χείλη συνήθως διαμορφώνονται από το δέρμα που έχει μείνει από το πέος και τα μεγάλα από το δέρμα του οσχέου.

Άλλες επεμβάσεις

Οι αλλαγές στα οστά του προσώπου, και στους χόνδρους του λαιμού που πραγματοποιούνται στα trans-fem ατομα κατά την εφηβεία δεν είναι δυνατόν να αναστραφούν, ωστόσο με την ορμονοθεραπεία πραγματοποιούνται αλλαγές όπως η ανακατανομή του λίπους και η αλλαγή στην αίσθηση και εμφάνιση του δέρματος. Για την αλλαγή χαρακτηριστικών στο λαιμό και το πρόσωπο υπάρχουν οι ακόλουθες διαδικασίες:

Μείωση της τραχείας (Tracheal shave)

Στόχος αυτής της επέμβασης είναι η μείωση του μεγέθους της προεξοχής του λάρυγγα (του λεγόμενου “μήλου του Αδάμ”).

Επεμβάσεις «θηλυκοποίησης» του προσώπου (Facial feminization surgery - FFS)

Οι επεμβάσεις «θηλυκοποίησης» του προσώπου περιλαμβανουν δυο τύπους διαδικασιών: επεμβάσεις στα οστά και στους χόνδρους του κρανίου και επεμβάσεις στο μαλακό ιστό που καλύπτει τα οστά. Οι περισσότερες επεμβάσεις μπορούν να γίνουν σε οποιαδήποτε στιγμή του τρανζίσιον, και ορισμένες μπορούν να πραγματοποιηθούν μαζί. Συγκεκριμένα περιλαμβάνουν αλλαγές στις εξής περιοχές:

  • Στο κούτελο και στη γραμμή του μετώπου
  • Στο πηγούνι και στα σαγόνια
  • Στη μύτη
  • Στα μάγουλα

Οι επεμβάσεις αυτές είναι σημαντικές για ορισμένα άτομα, καθώς τα βοηθούν να μειώσουν τη δυσφορία που αισθάνονται, ενώ άλλα δεν τις θεωρούν απαραίτητες. Όπως και με όλες τις διαδικασίες που έχουμε αναφέρει έως τώρα το αν θα επιλέξεις να κάνεις κάποια επέμβαση στο πρόσωπο σου είναι αποκλειστικά δική σου απόφαση και σχετίζονται συχνά με την οικονομική δυνατότητα κάθε ατόμου.

Ρίσκα και επιπλοκές

Οι παραπάνω επεμβάσεις, όπως και κάθε είδους χειρουργική επέμβαση, είναι σοβαρές ιατρικές διαδικασίες και περιλαμβάνουν πιθανές επιπλοκές. Ορισμένες επιπλοκές αφορούν την διαδικασία της επέμβασης καθ’ αυτή και είναι κοινές για όλες τις επεμβάσεις (πχ. θρόμβωση, αντίδραση στην αναισθησία, κλπ). Οι γιατροί και οι αναισθησιολόγοι που θα αναλάβουν την πραγματοποίηση της επέμβασης θα φροντίσουν να ελαχιστοποιήσουν τα ρίσκα και να ανταποκριθούν άμεσα σε περίπτωση που υπάρξει κάποια επιπλοκή κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Ακόμη πιθανές επιπλοκές περιλαμβάνουν την εκδήλωση λοίμωξης ή αιμορραγίας, τον πόνο και τη δημιουργία ουλών. Πέρα από τις επιπλοκές που αφορούν όλες τις επεμβάσεις, υπάρχουν επιπλοκές ειδικές για κάθε τύπο επέμβασης. Αυτές μπορεί να αφορούν την εμφάνιση του σημείου του σώματος, η οποία μπορεί να μην είναι αυτή που αναμενόταν, αλλαγές στην αίσθηση (ειδικά για τις επεμβάσεις στα αναπαραγωγικά όργανα) ή, σπάνια, νέκρωση του ιστού σε κάποιο σημείο. Είναι σημαντικό προτού προχωρήσεις σε καποια επεμβαση, να εχεις ενημερωθεί από τον/την χειρουργό σου αναλυτικά για όλα τα πιθανά ρίσκα της συγκεκριμένης επέμβασης αλλά και για το πώς θα αντιμετωπίσετε πιθανές επιπλοκές. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί να πραγματοποιήσεις κάποια επανορθωτική επέμβαση για να διορθωθούν οι όποιες επιπλοκές.

Νομική αναγνώριση ταυτότητας φύλου

Ο νόμος: Διαδικασία (άρθρο 4)

  1. Η διόρθωση του καταχωρισμένου φύλου γίνεται με δικαστική απόφαση σύμφωνα με το άρθρο 782 ΚΠολΔ. Στην αίτηση δηλώνονται το επιθυμητό φύλο, το κύριο όνομα που επιλέγεται και το προσαρμοσμένο σχετικά επώνυμο. Στην αίτηση επισυνάπτεται αντίγραφο της ληξιαρχικής πράξης γέννησης του προσώπου.
  2. Για τη διόρθωση του καταχωρισμένου φύλου απαιτείται αυτοπρόσωπη δήλωση ενώπιον του δικαστηρίου. Η δήλωση γίνεται σε ιδιαίτερο γραφείο χωρίς δημοσιότητα. Η δικαστική απόφαση καταχωρίζεται στο Ληξιαρχείο που είχε συντάξει τη ληξιαρχική πράξη γέννησης του προσώπου. Η καταχώριση της δικαστικής απόφασης περί διόρθωσης φύλου γίνεται με τρόπο που διασφαλίζει τη μυστικότητα της μεταβολής και της αρχικής ληξιαρχικής πράξης γέννησης έναντι όλων.
  3. Με βάση τη νέα ληξιαρχική πράξη, οι υπηρεσίες που είναι αρμόδιες για την έκδοση άλλων εγγράφων στα οποία αναγράφεται η ταυτότητα του προσώπου ή από τα οποία το πρόσωπο εξαρτά δικαιώματα, καθώς και για την καταχώριση σε μητρώα ή καταλόγους, όπως εκλογικούς, έχουν την υποχρέωση να εκδώσουν νέα έγγραφα ή να προβούν σε νέες καταχωρίσεις με διορθωμένο το καταχωρισμένο φύλο, το κύριο όνομα και το επώνυμο του προσώπου. Στη νέα ληξιαρχική πράξη γέννησης, στα νέα έγγραφα και στις νέες καταχωρίσεις δεν επιτρέπεται η αναφορά ότι μεσολάβησε διόρθωση του καταχωρισμένου φύλου.
  4. Η νέα ληξιαρχική πράξη μπορεί στο εξής να αλλάξει μία φορά, με την ίδια διαδικασία και τις ίδιες προϋποθέσεις. Σύμφωνα με την Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, πρόκειται, ουσιαστικά, για τη διαδικασία της μεταβολής ονόματος, επωνύμου και φύλου που δηλώνεται στα επίσημα (κρατικά) έγγραφα και μητρώα, προκειμένου να αναγνωριστεί η ταυτότητα του φύλου ενός ανθρώπου και απορρέει, σύμφωνα με το ΕΔΔΑ (Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ), από το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή, όπως αυτό κατοχυρώνεται στο άρθρο 8 της ΕΣΔΑ (Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου). Οι προϋποθέσεις και η διαδικασία δεν πρέπει να παραβιάζουν τα θεμελιώδη δικαιώματα του ανθρώπου (sexualeducation.gr).

H «Νομική Αναγνώριση Ταυτότητας Φύλου» αφορά στη διαδικασία αλλαγής ονόματος και φύλου στα επίσημα έγγραφα ενός ατόμου (πχ. ταυτότητα & πιστοποιητικό γέννησης) ούτως ώστε να αντικατοπτρίζουν την ταυτότητα φύλου του. Με βάση τον νόμο (Ν. 4491/2017), δίνεται η δυνατότητα σε όλα τα άτομα άνω των 17 ετών να αλλάξουν τα επίσημα έγγραφα τους χωρίς να αποτελεί προϋπόθεση η ψυχιατρική ή άλλη διάγνωση. Πρόσβαση στη διαδικασία έχουν και τα ανήλικα άτομα 15 και 16 ετών, με την συγκατάθεση των γονέων/κηδεμόνων τους και ύστερα από θετική γνωμάτευση ειδικής διεπιστημονικής επιτροπής. Η παρούσα νομοθεσία δεν περιλαμβάνει επιλογές φύλου εκτός των δύο κυρίαρχων. Τέλος, όσα άτομα είναι παντρεμένα πρέπει να λάβουν διαζύγιο πριν αιτηθούν την αλλαγή.

Η διαδικασία απαιτεί δικηγόρο και παρουσία στο Ειρηνοδικείο της περιοχής που διαμένει το άτομο.

  1. Γίνεται αρχικά γραπτή αίτηση, η οποία κατατίθεται από το δικηγόρο στο ειρηνοδικείο της περιοχής διαμονής του ατόμου.
  2. Με την αίτηση, ορίζεται μία ημερομηνία δίκης κεκλεισμένων των θυρών, σύμφωνα με τον νόμο 4491/2017), λίγους μήνες μετά την αίτηση (ανάλογα με την περιοχή και το φόρτο των δικαστηρίων). Μετά την παρουσία του ατόμου που έκανε την αίτηση για αλλαγή του καταχωρημένου φύλου και ονόματος του μαζί με το δικηγόρο στο δικαστήριο, υπάρχει χρόνος αναμονής μερικών μηνών για την απόφαση.
  3. Μετά τη λήψη της απόφασης η σειρά των ενεργείων που ακολουθεί ένα άτομο κατά τη νομική αναγνώριση φύλου είναι η εξής:
  • Επίσκεψη στο ληξιαρχείο για τη νέα ληξιαρχική πράξη.
  • Επίσκεψη στο μητρώο αρρένων (για εγγραφή ή διαγραφή).
  • Επίσκεψη στην εφορία για αλλαγή στοιχείων.
  • Επίσκεψη στα ΚΕΠ για αλλαγή στοιχείων που αφορούν το ΑΜΚΑ .
  • Επίσκεψη σε αστυνομικό τμήμα για νέα ταυτότητα.
  • Αλλαγή στοιχείων στην τράπεζα.
  • Έγγραφα όπως Απολυτήριο Λυκείου, πτυχίο, κάρτες ΜΜΜ,και άλλα, αλλάζουν με την νέα ταυτότητα και τη ληξιαρχική πράξη στις αντίστοιχες υπηρεσίες. Η διαδικασία τελικά διαρκεί συνολικά κατά μέσο όρο 1 -1,5 χρόνο, υπάρχουν όμως περιπτώσεις που υπήρξε μεγάλη καθυστέρηση στην απόφαση αλλά και περιπτώσεις που η απόφαση βγήκε μέσα σε λίγες εβδομάδες.
  1. Τέλος, να σημειωθεί επίσης ότι τα έγγαμα τρανς άτομα είναι υποχρεωμένα να διαζευκτούν σε περίπτωση που ένας γονέας αλλάξει φύλο, ενώ το dead name παραμένει στα έγγραφα του παιδιού.

Βιβλιογραφία

  • American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). Arlington, VA: American Psychiatric Publishing.
  • American Psychological Association. (2011). Answers to your questions about transgender people, gender identity, and gender expression. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2018 από http://www.apa.org/topics/ lgbt/transgender.aspx, Copyright © 2011 American - Psychological Association. Updated in 2014. Ashbee O., & Goldberg J. M. (2006). Hormones: A Guide for FTMs. Transcend Transgender Support & Education, & Canadian Rainbow Health Coalition. Ανακτήθηκε στις 20 Αυγούστου 2023 από http://lgbtqpn.ca/wpcontent/uploads/ woocommerce_uploads/2014/08/ Hormones-FTM.pdf
  • Ashbee O., & Goldberg J. M. (2006). Hormones: A Guide for MTFs. Transcend Transgender Support & Education Society, & Canadian Rainbow Health Coalition. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2018 από http://lgbtqpn.ca/wpcontent/uploads/woocommerce_uploads /2014/08/Hormones-MTF.pdf
  • Binding 101: Tips to Bind Your Chest Safely. (2015). Ανακτήθηκε στις 20 Αυγούστου 2023 από http://point5cc.com/binding-101-tips-to-bind-your-chest-safely/
  • Colour Youth – Κοινότητα LGBTQ Νέων Αθήνας. (2016). Πες το Σ’ Εμάς –Οδηγός. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2018 από http://colouryouth.gr/wpcontent/ uploads/2016/06 /enhmerwtiko_fulladio_bia.pdf
  • Crofton J. (2017). 9 Keys for Dealing with Gender Dysphoria for Gender Queer & Trans Folks. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2018 από https://thebodyisnotanapology.com/ magazine/9-strategies-for-dealingwith-body-dysphoria-for-gender-queer-and-trans-folks/ Easton A., Strachan S., Griffin S., & Jai L. A coming out guide for trans young people. Glasgow. LGBT Youth Scotland. Ανακτήθηκε στις 20 Αυγούστου 2023 από https://www.lgbtyouth.org.uk/media/1054/coming-out-guide-for-tpeople.pdf
  • Gendered Intelligence. (2012). Trans Youth Sexual Health Booklet. Ανακτήθηκε στις 20 Αυγούστου 2023 από http://cdn0.genderedintelligence.co.uk/2012/11/17/17-14-04-GI-sexualhealth-booklet.pdf
  • Simpson A. J., & Goldberg J. M. (2006). Surgery: A Guide for FTMs. Transcend Transgender - Support & Education Society, & Canadian Rainbow Health Coalition. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2018 από http://lgbtqpn.ca/wpcontent/uploads/woocommerce_uploads/ 2014/08/Surgery-FTM.pdf Simpson A. J., & Goldberg J. M. (2006). Surgery: A guide for MTFs. Transcend Transgender Support & Education Society, & Canadian Rainbow Health Coalition. Ανακτήθηκε στις 20 Αυγούστου 2023 από http://lgbtqpn.ca/wpcontent/ uploads/woocommerce_uploads /2014/08/Surgery-MTF.pdf
  • Transgender Europe - TGEU (August 2011). «…And Others!” Argumentation Training for - TransgenderInclusion in Europe - A ‘Good Practice’ Toolkit for Trans* Activists and Allies Working for Trans* Equality, Rights and Inclusion». Διαθέσιμο στη διεύθυνση, http://tgeu.org/sites/default/files/transgender_inclusion_argumentation_toolkit%20.pdf, τελευταία είσοδος 01 Aυγούστου 2023.
  • Treatment Options. (2018). Ανακτήθηκε στις 20 Αυγούστου 2023 από https://www.nebido.com/en/patients/diagnosis-andtreatment/treatment-options/ The World Professional Association for Transgender Health. (2011). Standards of Care for the Health of Transsexual, Transgender, and Gender Nonconforming People. Ανακτήθηκε στις 20 Αυγούστου 2023 από https://www.wpath.org/media/cms/ Documents/Web%20Transfer/SOC/Standards%20of%20Care%20V7%20-%202011%20WPATH.pdf World Health Organization. (1992). The ICD-10 classification of mental and behavioral disorders: Clinical descriptions and diagnostic guidelines. Geneva: World Health Organization.
  • Πολύχρωμο Σχολείο. (2016). Οδηγός coming out για τρανς άτομα. Ανακτήθηκε στις 20 Αυγούστου 2023 από http://rainbowschool.gr/wpcontent/uploads/2016/06/Οδηγός-coming-out-για-τρανς-άτομα.pdf Παγάνης, Φ. (2019). Οδηγός για νέα τρανς άτομα – Βασικές πληροφορίες για ζητήματα ταυτότητας φύλου. Αθήνα: Colour Youth - Κοινότητα LGBTQ Νέων Αθήνας ΊΝΤΕΡΣΕΞ ΠΟΙΚΙΛΟΜΟΡΦΙΑ, Εθελοντική μετάφραση (για την Intersex Greece), Κίτσιος Α., Πηγή: https://www.healthdirect.gov.au/intersex-variation, Ανακτήθηκε στις 20 Αυγούστου 2023.

ΛΟΑΤΚΙ+ οργανώσεις/ομάδες

Aθήνα

  • Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών, Iστοσελίδα: www.transgender-association.gr, Email: transgender.support.association@gmail.com
  • Δράσεις: Λειτουργία Κέντρου Ημερήσιας Υποδοχής & Ενδυνάμωσης Τρανς Προσώπων, Ομάδα - Ψυχολογικής Συμβουλευτικής/Υποστήριξης τόσο σε ομαδικό όσο και σε εξατομικευμένο επίπεδο για ενήλικα τρανς/φυλοδιαφορετικά πρόσωπα, Ομάδα Συνάντησης και Προσωπικής Ανάπτυξης - Νέων Τρανς & Φυλοδιαφορετικών & Νευροδιαφορετικών Προσώπων, νομική συμβουλευτική/υποστήριξη μέσω δικηγόρων που συνεργάζονται σε εθελοντική βάση για θέματα διακρίσεων ή ρατσιστικής βίας.
  • Colour Youth – Κοινότητα LGBTQ Νέων Αθήνας, Iστοσελίδα: www.colouryouth.gr, Email: info@colouryouth.gr, Τηλέφωνο: 6945583395, Διεύθυνση: Σαχτούρη 3, Ψυρρή Δράσεις: καταγραφές περιστατικών βίας και διακρίσεων με βάση τον σεξουαλικό προσανατολισμό ή/και την ταυτότητα/έκφραση φύλου, νομική Υποστήριξη θυμάτων βίας, ψυχοκοινωνική Υποστήριξη θυμάτων βίας, ατομικές Συνεδρίες με ψυχολόγο, ομάδα Ψυχοδράματος, βιωματική Ομάδα με Εποπτεία Ψυχολόγου, βιωματική Ομάδα Υποστήριξης LGBTQ Γυναικών
  • Emantes- International LGBTIQA+ Solidarity, Ιστοσελίδα: https://www.emantes.com/, info.emantes@gmail.com Στόχος της οργάνωσης Emantes είναι να ευαισθητοποιήσει και να υποστηρίξει ενεργά τους ΛΟΑΤΚΙ+πρόσφυγες, αιτούντες άσυλο και μετανάστες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Orlando LGBT+: Ψυχική Υγεία Χωρίς Στίγμα, Ιστοσελίδα: www.orlandolgbt.gr, Email: contact@orlandolgbt.gr Δράσεις: δημιουργία ενός συνεχώς διευρυνόμενου δικτύου κατάλληλα εκπαιδευμένων ειδικών ψυχικής υγείας σε σχέση με θέματα σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου στη συμβουλευτική και την ψυχοθεραπεία. Παροχή δωρεάν ή/και εξαιρετικά χαμηλού κόστους υπηρεσιών συμβουλευτικής και ψυχοθεραπείας σε ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα που δεν έχουν τους ανάλογους οικονομικούς πόρους.
  • Proud seniors. Ιστοσελίδα: https://proudseniors.gr/, FB: www.facebook.com/proudseniorsgreece , info@proudseniors.gr, Τηλέφωνο: 6973355124 Δράσεις: Υποστήριξη ΛΟΑΤΚΙ+ Ατόμων 50 κ’ Άνω. H οργάνωση λειτουργεί διαμεσολαβητικά προς ένα δίκτυο επαγγελματιών υγείας που προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα μεγαλύτερων ηλικιών. Η διαμεσολάβηση δεν περιορίζεται σε θέματα υγείας και ψυχολογικής στήριξης, αλλά επεκτείνεται και στην προώθηση αιτημάτων προς διάφορες υπηρεσίες, ή ακόμα να αφορά την παροχή “βοήθειας” κατ’ οίκον. ΛΟΑΤ ΑΜΕΑ, Ιστοσελίδα: https://loatamea.gr/ , Email: greeklgbtdisabled@gmail.com Δράσεις: κοινωνική και ψυχολογική, στήριξη και αλληλοβοήθεια των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων με αναπηρία με σκοπό την ανάπτυξη του αυτοσεβασμού, της αυτοεκτίμησης και της σεξουαλικής χειραφέτησής τους.
  • Ομοφυλοφιλική και Λεσβιακή Κοινότητα Ελλάδος, Iστοσελίδα: www.olke.org, Email: info.olke@gmail.com
  • Οικογένειες Ουράνιο Τόξο, Iστοσελίδα: http://www.rainbowfamiliesgreece.com/ Email: ouraniotoksofamilies@gmail.com
  • Υπερήφανοι Γονείς, Σελίδα: www.facebook.com/proudparentsgreece

Θεσσαλονίκη

  • Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών, Iστοσελίδα: www.transgender-association.gr, Email: ΣΥΔ Περιφέρειας - email: syd.thess@gmail.com
  • Λειτουργία Κέντρου Ημερήσιας Υποδοχής & Ενδυνάμωσης Τρανς Προσώπων, Ομάδα Ψυχολογικής - Συμβουλευτικής/Υποστήριξης τόσο σε ομαδικό όσο και σε εξατομικευμένο επίπεδο για ενήλικα τρανς/φυλοδιαφορετικά πρόσωπα, Ομάδα Συνάντησης και Προσωπικής Ανάπτυξης Νέων Τρανς & Φυλοδιαφορετικών & Νευροδιαφορετικών Προσώπων. Δράσεις: νομική συμβουλευτική/υποστήριξη μέσω δικηγόρων που συνεργάζονται σε εθελοντική βάση για θέματα διακρίσεων ή ρατσιστικής βίας.
  • Thessaloniki Rainbow Youth, Σελίδα: www.facebook.com/ThessRainbowYouth
  • Οικογένειες Ουράνιο Τόξο, Iστοσελίδα: http://www.rainbowfamiliesgreece.com/ Email: rainbowfamnorth@gmail.com

Εξειδικευμένα προγράμματα & Υπηρεσίες

  • Transcending youth – Υποστήριξη Τρανς Νέων: στο Transcending Youth παρέχεται ενημέρωση για τις διαδικασίες ιατρικής φυλομετάβασης και νομικής αναγνώρισης ταυτότητας φύλου, συνοδεία στις αρμόδιες υπηρεσίες, αλλά ενημέρωση σχετικά με οτιδήποτε άλλο απασχολεί γύρω από ζητήματα ταυτότητας φύλου, ιστοσελίδα: www.colouryouth.gr/transcending-youth, Email: transcending.youth@colouryouth.gr, Τηλέφωνο: 6947585524 Πες το σ’ Εμάς: Στο Πες το σ’ Εμάς μπορείς να καταγράψεις περιστατικά βίας ή/και διακρίσεων λόγω ταυτότητας φύλου, έκφρασης φύλου ή / και σεξουαλικού προσανατολισμού και να λάβεις δωρεάν παροχή νομικής ή/ και ψυχολογικής στήριξης από εξειδικευμένους επαγγελματίες, Ιστοσελίδα: www.pestosemas.com, Email: pestosemas@colouryouth.gr, Τηλέφωνα: 6944282414 (CU), 6980038536 (whatsup)
  • Γραμμή Ψυχολογικής Υποστήριξης «11528 – Δίπλα σου» Στη γραμμή ψυχολογικής στήριξης «11528 – Δίπλα σου» μπορείς να καλέσεις και να μοιραστείς ό,τι σε απασχολεί σχετικά με ζητήματα ταυτότητας φύλου ή/και σεξουαλικού προσανατολισμού. Παρέχονται ακόμη η δυνατότητα επικοινωνίας μέσω Skype και δωρεάν διά ζώσης συνεδρίες χωρίς κόστος. Η γραμμή απευθύνεται σε ΛΟΑΤΚΙ+άτομα, τις οικογένειές τους και εκπαιδευτικούς. Τηλέφωνο: 11528, Ιστοσελίδα: www.11528.gr, Email: diplasou@11528.gr
  • Red Umbrella Athens, Tο Red Umbrella Athens (RUA), είναι πρωτοβάθμιος φορέας πρόληψης και ενδυνάμωσης εργαζόμενων στο σεξ. Συγκροτήθηκε από το Σύλλογο Οροθετικών Ελλάδας «Θετική Φωνή» και το Σύλλόγο Ασθενων Ήπατος Ελλαδας «Προμηθεας».To RUA παρέχει ένα μεγάλο εύρος δωρέαν υπηρεσιών όπως ψυχοκοινωνική και νομική υποστήριξη, υπηρεσίες rapid test για HIV και ηπατίτιδες Β & C, καθώς και δωρεάν προφυλακτικά, είδη ρουχισμού και συμβουλευτική για θέματα σεξουαλικής υγείας. Στην σελίδα του RUA μπορείς να βρεις περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις παρεχόμενες υπηρεσίες και τις ώρες λειτουργίας του κέντρου ημέρας. Σελίδα: https://www.facebook.com/RedUmbrellaAthens, Email: redumbrellathens@gmail.com Διεύθυνση: Σατωβριάνδου 34, Ομόνοια

Checkpoint

Τα Checkpoint είναι κέντρα πρόληψης που λειτουργούν από τη Θετική Φωνή, και παρέχουν υπηρεσίες ενημέρωσης για θέματα σεξουαλικής υγείας αλλά και γρήγορες, δωρεάν εξετάσεις για HIV και ηπατίτιδες B και C (Ιστοσελίδα: www.mycheckpoint.gr).

  • Ath Checkpoint: Διεύθυνση: Πιττάκη 4, Μοναστηράκι, Αθήνα, Τηλέφωνο: 2103310400
  • Thess Checkpoint: Διεύθυνση: Λ. Σβώλου 15, Θεσσαλονίκη, Τηλέφωνο: 2310282284

Οργανώσεις σεξουαλικής υγείας

Φορείς

  • Συνήγορος του Πολίτη, Ιστοσελίδα: www.synigoros.gr, Τηλέφωνο: 2131306600
  • Συνήγορος του Παιδιού, Iστοσελίδα: www.0-18.gr, Email: cg@synigoros.gr, Τηλέφωνο: 800113200
  • Yπηρεσία Αντιμετώπισης Ρατσιστικής Βίας της Αστυνομίας, Τηλέφωνο: 11414 (24ωρη γραμμη)
  • Ψ.Ν.Α «Δαφνί», Εξωτερικά Ιατρεία, Τηλέφωνο: 2105232359, Διεύθυνση: Πειραιώς 114, Γκάζι
  • Γ.Ν.Μ «Έλενα Βενιζέλου», Ενδοκρινολογικό τμήμα, Τηλέφωνα: 2132051599, 2106424068, Διεύθυνση: Πλατεία Έλενας Βενιζέλου 2, Αμπελόκηποι